Schrijf Nederlandse jihadi’s niet af

Uit de reactie op jihadgangers in Nederland spreekt vooral gebrek aan saamhorigheid en gezamenlijk verantwoordelijkheidsgevoel. Maar Nederlandse jihadi´s zijn een Nederlands probleem en de oorzaken van hun reis naar het kalifaat moeten hier, in dit land, gezocht worden. De Nederlandse overheid wil jihadgangers hun Nederlanderschap afnemen, maar ook daarmee schuift ze het probleem van zich af.

Veertig jaar geleden was Nederland nog een sterk verzuilde samenleving. Toen was het nog duidelijk wie je vrienden en wie je vijanden waren. Het is al vaker gezegd, maar het verdwijnen van de zuilen heeft in Nederland niet plaatsgemaakt voor een breder saamhorigheidsgevoel. Het individualisme heeft zich geworteld in de samenleving en maakte iedere Nederlander even onafhankelijk als solitair.

Dode jihadi

Om tegenwicht te bieden aan radicalisering onder moslims en uitwassen daarvan, zoals het aansluiten bij IS, zou men in Nederland samen sterk moeten staan, maar veel is inmiddels ieders eigen verantwoordelijkheid.

Over jihadi´s wordt vaak gezegd: laat ze maar gaan, als ze maar niet terugkomen. In wezen zegt men hier dus mee dat een dode jihadi beter is dan een terugkerende. Begrijpelijk vanuit de angst die zij teweeg brengen, maar vergeten wordt dat het hier over Nederlanders, over onze landgenoten gaat. Vaak jonge mensen die in Nederland geboren en getogen zijn, in sommige gevallen kinderen hebben en ook daadwerkelijk sneuvelen in Irak.

Toch worden jihadi´s beschouwd als vreemdelingen, ook al maakten zij tot voor kort gewoon onderdeel uit van onze maatschappij. Op die manier wordt de verantwoordelijkheid ontkend die politiek en samenleving hebben op het vlak van islamradicalisering. De problemen van een ander zijn de jouwe niet.

Nederlandse beginselen

Die eigengerichtheid van de Nederlander is op bepaalde wijze wel degelijk waardevol. Verdeeldheid levert ook veel inhoudelijk debat op en dat daarmee de Nederlandse beginselen voortdurend getoetst worden is verfrissend. Maar nadeel blijft dat er moeilijk tegenwicht geboden kan worden aan gezamenlijke vijanden, omdat men onderling te zeer verdeeld en onverschillig is.

Jihadi´s die uit Nederland vertrekken, zijn geboren en getogen Nederlanders. De oorzaken voor hun vertrek zijn niet van uitheemse, maar inheemse aard. We moeten de problemen en de oplossingen dan ook niet zoeken in Afghanistan, Syrië of Irak, maar hier in Nederland.

Serieus genomen

De omgeving van de radicaliserende moslim is van groot belang. Dan gaat het over familie, vrienden, klasgenoten, imams, collega´s en buurtgenoten. Moslims en niet-moslims kunnen samen optrekken in de strijd tegen radicalisering, maar alleen als de persoon in kwestie gehoord en serieus genomen wordt. Wanneer je niet luistert naar de ander, kan je ook geen stevige, inhoudelijke kritiek geven.

Toegegeven, dan nog kan je soms niet voorkomen dat iemand afreist naar het kalifaat en toch moeten deze mensen, deze Nederlanders niet opgegeven worden, ook niet na thuiskomst.

Psychische problematiek

Wanneer men beseft dat IS niet alleen de Syrische en Irakese bevolking onderdrukt, maar ook de eigen manschappen, dat zij middels manipulatie misbruik maken van hen die vatbaar zijn voor opzwepende retoriek, zou men misschien anders gaan denken over jihadi´s.

Natuurlijk dragen zij in de eerste plaats zelf verantwoordelijkheid voor hun keuzes, maar daarbij spelen intelligentie, psychische problematiek, financiële problemen voortkomend uit werkloosheid, behoefte aan status en omgevingsfactoren ook wel degelijk een rol. Kortom, problemen die zich in Nederland voordoen met de desbetreffende jihadi en waar de gang naar het kalifaat een gevolg van is.

Radicaliserende moslim

Een van de maatschappelijke oorzaken is het klimaat in Nederland, dat door een aantal moslims als islam-onvriendelijk beleefd wordt. Bij sommigen leidt dit juist tot opstandigheid en daardoor tot radicalisering, het principe van een kat die zich in het nauw gedreven voelt en rare sprongen maakt.

De peilingen van Maurice de Hond die hebben uitgewezen dat driekwart van de Nederlanders de islam beschouwd als een religie die niet bij Nederland past, sterkt juist de radicaliserende moslim in het idee dat hij voor zichzelf moet opkomen.

In bepaald opzicht valt er iets te zeggen voor de Nederlandse houding jegens de islam, aangezien de islamitische wetgeving niet geheel strookt met de Nederlandse. Maar hetzelfde kan gezegd worden over joodse en christelijke wetten die Nederlandse vrijheden als gezinsplanning, homoseksualiteit en euthanasie verbieden.

Terroristische activiteiten

Het gaat dus niet zozeer om de islam en haar wetgeving zelf, maar om de beleving en het belijden van deze religie door een kleine groep wettische individuen. Laten we niet vergeten dat van de ruim één miljoen moslims in Nederland slechts honderdvijftig mensen zijn vertrokken naar Syrië en Irak.

Van de Europese jihadi´s wordt een klein deel gevangen gehouden door IS. Dit zijn mensen die wilden strijden voor de bescherming van medemoslims, maar de werkwijze van IS afkeuren en terug naar huis willen. Met het ontnemen van het Nederlanderschap verklaart minister Opstelten dus ook mensen die om begrijpelijke redenen terug willen keren naar Nederland vogelvrij.

Ik denk dat er ook andere manieren zijn om het signaal te geven dat deelname aan terroristische activiteiten niet getolereerd wordt. Namelijk door het lot van teruggekeerde jihadi´s te laten bepalen door een rechter, zoals, in tegenstelling tot wat Opstelten voor ogen heeft, in een rechtstaat de norm moet zijn.

Nederlandse rechtstaat

Ik heb het al eerder geschreven, maar ik vind dat geen enkele Nederlander opgegeven moet worden. Zelfs jihadi´s niet, al is het alleen al om de veiligheid in Nederland te waarborgen, maar ook om de Nederlandse rechtstaat eer aan te doen.