Zeg nee tegen azc Brunssum

Ja Dijsselbloem, zo zal de welvaartsstaat zeker bezwijken

Tineke Bennema: Als ik Dijsselbloem naar de praktijk vertaal dan zie ik een wereldeconomie waarin het acceptabel wordt dat er mensen zonder land aan onze grenzen toekijken hoe wij hier aan obesitas lijden

Ooit waren er Troelstra en Drees, confessionele politici en zelfs wat liberalen die grote woorden in de mond durfden te nemen als solidariteit, zorg, beschermen van kwetsbaren. Dit weekend stelde PvdA-minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem zonder schaamte vast dat we onze 'samenleving en verzorgingsstaat' dienen te beschermen tegen teveel vluchtelingen. Sterker nog, anders zou de 'welvaartsstaat' er wel eens onder kunnen bezwijken.

Dat hij met zijn liberale kameraden in het kabinet druk bezig is diezelfde verzorgingsstaat in rap tempo af te breken en ja, diezelfde samenleving de opdracht geeft om er maar een participatiegebeuren van te maken, deed er natuurlijk even niet toe. De boodschap van Dijsselbloem is duidelijk: burgers, ons marktsysteem houden we graag in ere, consument is koning en please shop until you drop. Zorg voor kwetsbaren is zó outdated.

Wat ik niet snap is dat deze partij zelf de tegenstrijdigheid niet ziet. Wat bedoelen we nog met verzorgingsstaat als zorg voor anderen daar niet meer in past? Als ik Dijsselbloem naar de praktijk vertaal dan zie ik een wereldeconomie waarin het acceptabel wordt dat er mensen zonder land aan onze grenzen toekijken hoe wij hier aan obesitas lijden.

Mijn moeder vertelt altijd het verhaal van het kleine meisje dat, zodra er kinderen op bezoek kwamen en wilden spelen, haar speelgoed bij elkaar harkte en er uitgespreid bovenop ging liggen. 

Hoe hoger de hekken, hoe meer bewijs dat wij hier iets kostbaars beschermen dat we niet willen delen. Maar het is een illusie te denken dat Europa zich kan afzonderen van de globaliserende wereld. Het is een illusie te menen dat we het internet kunnen negeren, dat democratiseert en egaliseert. Overal ter wereld kunnen mensen die steeds beter opgeleid worden, niet de have-nots maar de almost-haves, zien dat wij onze welvaart voor onszelf willen houden. Overal ter wereld kunnen mensen zien dat Europeanen hun eigen leven meer waarde toekennen dan een leven in Syrië, in Irak, in Afrika, of ergens in een vluchtelingenkamp. Terwijl Europa juist was gebouwd op de fundamenten van solidariteit, gelijkwaardigheid en 'oorlog nooit weer'. 

Maar niets aantrekkelijker dan splendid isolation. Ook dat zouden onze politici moeten weten. Rutte wees er onlangs op dat het Romeinse Rijk viel door de komst van de barbaren. Lekker makkelijk, zo’n kracht van buiten. Helaas, mijn collega historicus had beter moeten weten. Gemakshalve had hij het niet over de financiële crises, het afkalven van traditionele gemeenschappelijke waarden en geloof, gebrek aan motivatie om te vechten, politieke instabiliteit, corruptie, afhankelijkheid van slavenarbeid en opkomst van nieuwe economische machten in het oosten. Herkenbaar? Ja, evenals de maatregelen die mede leidden tot de Romeinse neergang: meer uitgaven voor defensie, bewaking, versterken van de grenzen en de bouw van een muur (Hadrianus). Mark, het ging hier om implosie.

Het antwoord uit de huidige crisis wordt door politici en veel opinieleiders naarstig gezocht in islam, in de testosteronbommen, in gemankeerde zielen, ik las zelfs een verhaal over seks als drang om jezelf op te blazen. Nergens een hand in eigen boezem aanpak. 

Weinig publiciteit kreeg het IMF, toch niet de meest communistische organisatie ter wereld, dat stelde in een rapport uit 2015 dat de kloof tussen arm en rijk de laatste decennia alleen maar dieper is geworden. Toegang tot onderwijs, zorg, bronnen van levensonderhoud, is ongelijker verdeeld dan vroeger. Dat geldt tussen staten, maar ook tussen burgers. En dit alles belemmert economische groei, needless tot say, onze toekomst.

Wat staat ons te doen? Wil Europa niet haar eigen doodvonnis tekenen door zich te verschuilen achter (tarief-)muren en hekken, dan moeten we bereid zijn die welvaart te delen. We kunnen het geld dat we nu uitgeven aan onze eigen isolatie beter besteden. 

Binnen Europa, maar ook daarbuiten. Het westen zal allereerst de rommel op moeten ruimen van zijn politiek in het Midden-Oosten, die miljoenen levens verwoestte, hetzij door invallen in Irak, Libië dan wel door het uitblijven van hulp aan de bevolking van Syrië. Er moet verder geïnvesteerd worden in die landen, die zeer onderontwikkelde middenklassen hebben. Handelsbarrières die alleen in ons eigen voordeel werken moeten worden verlaagd. Regimes die burgervrijheden schaden, zoals Saoedi Arabië moeten niet meer onze steun krijgen, en wapenleveranties aan hen dienen te worden gestaakt.  

Europa heeft alleen nog toekomst als het de woede weet op te heffen, die het zelf veroorzaakt heeft door de belangen van geprivilegieerde Europeanen hoger te achten dan die van onze minder bedeelde buren, of die nu de banlieu, Molenbeek of de Schildersbuurt, of Yarmouk en Tikreet bevolken. Ja, ik zal de laatste zijn een groep islomofascisten die de boel voor iedereen verziekt, vrij te pleiten. Maar de oorzaak van radicalisering, het gif van het meten met twee maken, ligt voor een belangrijk deel in het hart van Europa zelf.