Er zijn verschillende soorten opvang voor asielzoekers. Waar iemand woont is afhankelijk van de fase van zijn asielprocedure. In de opvang krijgen de bewoners naar behoefte maaltijden, onderdak, leefgeld en begeleiding, ook dit is afhankelijk van de fase in de asielprocedure en het soort locatie waar de bewoner verblijft.

Centrale ontvangstlocatie

Direct na binnenkomst in Nederland vangt het COA de asielzoeker op in de centrale ontvangstlocatie (col) in Ter Apel (Groningen). Hij krijgt hier onder meer onderdak en begeleiding bij de voorbereiding van zijn asielaanvraag. Maaltijden worden centraal aangeboden.

Procesopvanglocatie

In een procesopvanglocatie (pol) worden asielzoekers opgevangen die in de eerste fase van de asielprocedure zitten (de Algemene Asielprocedure). De pol’s bevinden zich altijd in de buurt van het kantoor van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) waar de aanvraag van de asielzoeker in behandeling is. In de pol is met name aandacht voor gesprekken tussen asielzoeker en advocaat, voorlichting door VluchtelingenWerk, voorlichting over het COA en medisch advies.

Asielzoekerscentrum

De meeste opvanglocaties van het COA zijn reguliere asielzoekerscentra (azc). Er zijn verschillende asielzoekerscentra verspreid over het land. Op onze website kunt u een virtuele rondleiding bekijken op zo’n regulier azc. Daarnaast vangen we door de hoge instroom ook asielzoekers op in noodopvanglocaties. Tevens is er de crisisopvang in gemeenten voor in beginsel maximaal 72 uur.

• Reguliere opvang. Een asielzoekerscentrum (azc) met een opvangcapaciteit van 300 tot 1500-plus personen. Wij onderscheiden hierin structurele en tijdelijke reguliere opvang. Structurele reguliere opvang wordt geëxploiteerd voor een termijn van 20, 30 jaar. Bij deze termijn kan het COA investeren en is een financieel verantwoorde exploitatie mogelijk die voldoet aan ons politiek plan van eisen. Tijdelijke reguliere opvang kent een looptijd tot ongeveer 5 jaar. Het gaat om recreatieparken, migrantenhuisvesting of vergelijkbare accommodaties waarvan de verhurende eigenaar de exploitatie deels uitvoert. Deze accommodaties worden voor een deel van het jaar als opvang gebruikt.
• Noodopvang. Hallen en locaties voor paviljoens voor de duur van zes tot twaalf maanden met een opvangcapaciteit van 300 tot 600-plus bewoners. Bij voorkeur in de directe nabijheid van een tijdelijke of reguliere opvanglocatie. Ook is gevraagd - via de Commissaris van de Koning - om per provincie op een zo kort mogelijke termijn noodopvang voor 2.500 plaatsen te openen. De vijfentwintig veiligheidsregio's in Nederland is gevraagd per regio een locatie te realiseren van 500 plaatsen.
• Crisisnoodopvang. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor crisisnoodopvang. Dit zijn locaties zoals sporthallen, die normaal bij incidenten, rampen of crisis worden gebruikt. Crisisopvang is bedoeld voor in beginsel 72 uur, waarna de vluchtelingen kunnen doorstromen naar opvanglocaties van het COA. Een gemeente kan aanbieden om de crisisopvang langer open te houden

In de opvanglocaties zorgen de bewoners zoveel mogelijk voor zichzelf. Ze krijgen uiteraard opvang, maar ook begeleiding, gericht op de fase waarin zij in de asielprocedure zitten. Denk aan oriëntatie op de Nederlandse samenleving, voorinburgering of de voorbereiding op terugkeer.  Lees meer over het leven op een azc.

Vrijheidsbeperkende locatie

Op een vrijheidsbeperkende locatie (vbl) verblijven uitgeprocedeerde asielzoekers die geen recht meer hebben op opvang op een azc. Zij kunnen nog maximaal twaalf weken terecht op de vbl. Voorwaarde voor plaatsing op een vbl is dat er binnen die twaalf weken uitzicht is op terugkeer. De begeleiding op de vbl is gericht op terugkeer.

Tijdens het verblijf op de vbl blijft de uitgeprocedeerde zelf verantwoordelijk voor zijn vertrek uit Nederland. Het COA en de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) ondersteunen hem hierbij. De huisregels op een vbl zijn strenger dan op een azc. Zo moet de bewoner zich vijf dagen per week melden. De bewoner mag de locatie verlaten, maar is verplicht binnen de grenzen van de gemeente te blijven waar de vbl is gevestigd.

Er is een vrijheidsbeperkende locatie in Ter Apel.

Gezinslocatie

In een gezinslocatie verblijven gezinnen met minderjarige kinderen die geen recht meer hebben op verstrekkingen conform de Regeling verstrekkingen asielzoekers en andere categorieën vreemdelingen (Rva). Hun asielverzoek is afgewezen. Een uitspraak van de Hoge Raad verbiedt dat kinderen op straat worden gezet. Met gezinslocaties kan dit worden voorkomen.

In gezinslocaties is sprake van een sober voorzieningenniveau. Dat wil zeggen dat alleen de noodzakelijke voorzieningen beschikbaar zijn. Voor kinderen zijn er geen beperkingen, zij krijgen dezelfde voorzieningen als op de andere opvanglocaties. De voorzieningen in een gezinslocatie zijn vastgesteld door het ministerie van Veiligheid en Justitie. Gezinnen kunnen hier alleen aanspraak op maken als zij daadwerkelijk gebruik maken van het aanbod om te verhuizen naar een gezinslocatie.

De begeleiding is gericht op terugkeer. Het onderdak in een gezinslocatie kan alleen worden beëindigd bij vertrek uit Nederland of als het jongste kind van het gezin achttien jaar is geworden.

Alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv)

Voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen heeft het COA speciale opvanglocaties ingericht.