Door wie:

De uitspraak wordt, in allerlei varianten, geregeld gedaan door publicisten en politici. Een voorbeeld hiervan is PVV-leider Geert Wilders, die een vergelijkbare uitspraak deed tijdens een speech in Duitsland.

Waar is de uitspraak op gebaseerd:

Sinds de aanslagen van 11 september 2001 door Al-Qaida en de daaropvolgende War on Terror is er wereldwijd  veel aandacht voor terrorisme dat uit naam van de islam wordt gepleegd. Na 2001 volgden er ook buiten de Verenigde Staten verschillende aanslagen door extremistische moslims. In Nederland werd die angst voor islamitisch terrorisme extra aangewakkerd door de moorden op twee publieke figuren die zich kritisch uitlieten over de islam: Pim Fortuyn, die vermoord werd door de extremistische milieu-activist Volkert van de Graef en Theo van Gogh die op brute wijze werd gedood door de extremistische moslim Mohammed Bouyeri. 

Na een paar rustige jaren is de angst voor terrorisme door moslimextremisten toegenomen doordat 150-300 Nederlandse moslimjongeren naar Syrië zijn vertrokken om deel te nemen aan de burgeroolog daar. Veel van hen hebben zich aangesloten bij IS/Daesh of aan Al-Qaida gelieerde bewegingen als Jabhat al-Nusra. De angst bestaat dat enkele van deze jongeren, wanneer ze zijn teruggekeerd, aanslagen in Nederland gaan plegen. Deze angst is groter geworden na aanslagen de afgelopen jaren in Brussel, Parijs en Kopenhagen.

Klopt het ook?

The Institute for Economics and Peace (IEP) publiceerde op 5 december 2014 The Global Terrorism Index. Deze index gaat alleen over teroristisch geweld en niet over politiek (staats)geweld en bevat cijfers over 2013. In dat jaar steeg het aantal doden door terroristische aanslagen tot 17.958 (was 11.133 in 2012). Sinds 2000 (3361 doden) is er sprake van een vervijfvoudiging. De forse toename de afgelopen jaren is volgens het IEP vooral te wijten aan de oorlog in Syrië sinds 2011.

Verreweg de meeste doden (80%) vielen in 5 landen: Irak, Afghanistan, Pakistan, Nigeria and Syrië. Vier door de islam geinspireerde organisaties ISIS, Boko Haram, de Taliban en Al-Qaida hebben samen 66% van alle slachtoffers van terrorisme op hun geweten. Slachtoffers zijn vooral andere moslims. Het IEP ziet een sleutelrol weggelegd voor gematigde soennieten om deze toename van religieus extremisme tegen te gaan.

In het Midden-Oosten, Noordelijk Afrika en Zuid-Azië is religie, meestal de islam, de belangrijkste inspiratiebron voor terroristische bewegingen. In andere regio's in de wereld gaat het volgens IEP vaker om terroristische organisaties met politieke, nationalistische of seperatistische motieven.

Zo bleek eerder uit cijfers van Europol dat in de periode 2000-2010 slechts 0,96% van de terroristische aanslagen in Europa islamitisch geinspireerd was. Daar staat tegenover dat die paar aanslagen (voornamelijk tussen 2003-2006) een groot aantal slachtoffers maakten: 40% van het totaal aantal mensen dat in Europa tussen 2000 en 2013 werd gedood door terrorisme, was slachtoffer van door de islam geinspireerde terroristen.

In de Verenigde Staten vallen (sinds 2001) niet de meeste doden door islamitisch geinspireerd terrorisme. Er zijn sinds 2001 bijvoorbeeld meer slachtoffers gevallen door extreemrechts terrorisme.

Conclusie

De uitspraak "Niet alle moslims zijn terroristen, maar de meeste terroristische aanslagen worden wel door moslims gepleegd" is onjuist wanneer het om bijvoorbeeld Europa of de Verenigde Staten gaat.

Wereldwijd worden de meeste aanslagen echter wel gepleegd door mensen die geinspireerd zijn door (hun interpretatie van) de islam. Wanneer er over het terrorisme wereldwijd of in de regio's Midden-Oosten, Noordelijk Afrika en Zuid-Azië wordt gesproken, beoordelen we de uitspraak als juist.

De uitspraak van Wilders "Niet alle moslims zijn terroristen, maar bijna alle terroristen zijn wel moslim", door de PVV-leider getwitterd na de aanslagen op Charlie Hebdo, beoordelen wij daarentegen als onjuist.