Zeg nee tegen azc Brunssum

Moffelt Duitsland geweld door migranten weg?
Keulen Wie de problemen met criminaliteit en migranten benoemt, is gelijk een nazi, klagen critici in Duitsland. Volgens politicoloog Klaus Schroeder hebben ze een punt. Duitse media denken dat ze de bevolking moeten opvoeden en brengen daarom bepaald nieuws niet, zegt hij. „Maar juist als je zwijgt, speel je de populisten in de kaart.”
Marc Leijendekker 6 januari 2016

Politie surveilleert rond het Keulse station waar tientallen vrouwen werden omsingeld, beroofd en aangerand. Foto Roberto Pfeil / AFP
„Hooggeachte regering, één ding moet ik u nageven: u heeft het goed aangepakt. Uw poging om elke terechte kritiek op het gedrag van veel mensen die hier bescherming zoeken, meteen met de knots van ‘nazi’s!’ in de kiem te smoren, heeft vruchten afgeworpen.”

Zo begint een woedende open brief die de Duitse schrijfster Katja Schneidt maandag aan het einde van de middag op Facebook plaatste en inmiddels tienduizenden keren is gedeeld. Zij is een fenomeen in Duitsland. Schneidt schreef twee bestsellers over hoe zij als partner van een Turkse man werd „ontvoerd naar een islamitische parallelwereld”, zoals de ondertitel van haar eerste boek luidde.

Op dat moment was er nog nauwelijks aandacht in de media voor de aanranding van tientallen vrouwen op Oudjaarsnacht in Keulen. De volgende dag, dinsdag, opende Bild met de extraatjes die de Duitse burgers dit jaar kunnen verwachten.

Deels lag dat aan de politie. Die had gemeld dat het een redelijk rustige jaarwisseling was geweest. Ook toen de eerste berichten over berovingen en aanrandingen kwamen, leek dit nog „relatief klein en alledaags nieuws”, schreef Bild woensdag in een korte reconstructie.

Maar, zo vraagt de Duitse pers zich nu vrijwel collectief af, van gematigd-rechts tot links: speelt politieke correctheid ook een rol? Was de politie bang om vluchtelingenhaat aan te wakkeren? Zijn de media hierin meegegaan?

Vuurproef
Het land staat voor een enorme vuurproef. Vorig jaar zijn in Duitsland 1,1 miljoen migranten geregistreerd, zo werd woensdag bekend. Berichten over problemen met mannen met een migratieachtergrond helpen niet bij de moeizame opvang en integratie van zo veel mensen.

Schneidt schreef dat de media er daarom kennelijk niet over berichten als vrouwen worden uitgescholden als slet, als er ficki, ficki naar hen wordt gesist, als er „vingers in iedere lichaamsopening’’ zitten, zoals een slachtoffer in Keulen heeft verteld. „We zijn inmiddels zo ver, dat we zulke gebeurtenissen doodzwijgen. […] Het zijn allang geen opzichzelfstaande zaken meer. Ik alleen al vang zeven vrouwen op die de afgelopen zes maanden slachtoffer zijn geworden van seksueel geweld door vluchtelingen. Maar dat mag je niet zeggen. Dan ben je een ophitser! Een vreemdelingenhater! Een nazi!”

Alle kranten, tv-zenders en websites berichten inmiddels met veel details over ‘Keulen’. Maar Schneidt heeft wel een punt, zegt Klaus Schroeder, politicoloog aan de Vrije Universiteit Berlijn. Hij pleit er al maanden voor opener te zijn over de problemen bij de opvang. En dus niet alleen over het geweld tegen migranten, zoals de aanslagen op asielzoekerscentra, maar ook over het geweld dóór migranten.

Stemmingmakerij
„Het argument is dat je dat niet moet doen om de rechtse populisten niet in de kaart te spelen, om stemmingmakerij te voorkomen”, zegt hij in een telefoongesprek. „Maar juist als je zwijgt, speel je de populisten in de kaart. Die kunnen dan met recht zeggen dat er problemen worden weggemoffeld. Alleen als je de problemen zichtbaar maakt, kan je proberen die op te lossen.”

Schroeder geeft een voorbeeld uit eigen ervaring. Bij gevechten in een asielzoekerscentrum waren doden gevallen, ook een Duitser. Dat bleef beperkt tot klein nieuws in de lokale pers.

„Veel media melden zulke zaken niet”, zegt hij. Hij verwijt kranten en weekbladen als Der Spiegel, Die Zeit en de Süddeutsche Zeitung dat ze vinden dat ze hun lezers moeten opvoeden en daarom bepaald nieuws niet brengen. „Ze vertrouwen de bevolking kennelijk niet. Ze denken: als we iedere dag dit soort berichten brengen, spelen we extreem-rechts in de kaart. Ik zie niet in waarom je hierover niet zou kunnen praten. Als je er maar bij zegt dat degenen die zich schuldig maken aan strafbare feiten, een minderheid vormen.”

Het debat is nu open en fel. De politie in Keulen maakte onomwonden duidelijk dat de aangiftes van aanranding en beroving zijn gedaan tegen onbekenden met een Noord-Afrikaans of Arabisch uiterlijk. Maar, zegt Schroeder: „Ik weet niet of we zonder Keulen ook te horen hadden gekregen dat in Hamburg en Stuttgart vergelijkbare problemen zijn geweest.”

Begrijpen is nog niet accepteren
Hij pleit ervoor bij misdaden in het algemeen de culturele achtergrond van iemand aan te geven, als dat relevant kan zijn. „Dat is niet stigmatiseren, het gaat erom dat je dan zaken als het gebruik van geweld beter kunt plaatsen. En begrijpen wil natuurlijk niet zeggen accepteren.”

Dat in vele moslimlanden een ander vrouwbeeld bestaat en emancipatie meestal een buitenlands woord is, daar kan ik niets aan doen
schrijfster Katja Schneidt
Overigens is de Duitse politie daar niet terughoudend mee. In het misdaadoverzicht van de nationale politie staan de cijfers voor Duitse en niet-Duitse verdachten uitgesplitst. Daar valt ook te lezen dat, waar de misdaadcijfers voor Duitse jongeren dalen, die voor niet-Duitse jongeren in 2014 aanzienlijk zijn gestegen. Bij specifieke misdrijven gaat de onderverdeling verder: van de „strafbare feiten tegen de seksuele zelfbeschikking’’ is ruim 18 procent begaan door niet-Duitsers. Een kwart van de verdachten daarvan zijn Turken, op grote afstand (ieder minder dan vijf procent) gevolgd door Italianen, Polen, Roemenen, Afghanen, Syriërs, Irakezen en Kosovaren. Het percentage niet-Duitsers in Duitsland ligt rond de 8 procent.

Die statistieken halen niet altijd de kranten. Daarom kon schrijfster Schneidt aan het einde van haar open brief pleiten voor minder politiek correcte berichtgeving. „Ik beoordeel mensen op hun daden, en niet op hun afkomst of geloof. Dat in vele moslimlanden een ander vrouwbeeld bestaat en emancipatie meestal een buitenlands woord is, daar kan ik niets aan doen. Dat er nu veel mensen naar ons land komen met een verouderd vrouwbeeld, daar kan ik ook niets aan doen. Maar als ik begin het geweld dat een deel van deze mensen begaat, goed te praten, te verzwijgen of te verontschuldigen, dan ben ik daar wél voor verantwoordelijk. Dan laat ik deze mensen namelijk zien dat ik het respecteer dat zij vrouwen discrimineren, overheersen en seksueel misbruiken. Dat zou verkeerd zijn. Daarom ga ik zulke voorvallen niet verzwijgen, want ik zou ze ook niet verzwijgen als de daders Duitsers waren.”