Zeg nee tegen azc Brunssum

We zijn zo tolerant dat het kruiperig wordt’
INTERVIEW SCHRIJVER EN ISLAMCRITICUS HAFID BOUAZZA OVER DE MASSA-AANRANDING IN KEULEN
09/01/2016 om 03:00
Binnenland
We moeten ophouden naïef te zijn, zegt Hafid Bouazza. De aanrandingen in Keulen hebben wél alles met de islam te maken. ‘Want dat is niet alleen een religie, maar ook een cultuur, een geheel van opvattingen en gedragingen. En volgens de islam is de vrouw het bezit van de man.’
Het enige wat over de daders van de massa-aanranding in Keulen duidelijk lijkt, is dat het volgens slachtoffers en getuigen ging om mannen van Arabische en/of Noord-Afrikaanse origine.

Heeft dat met de islamitische cultuur te maken? Die vraag is de voorbije dagen geregeld huiverend aan de kant geschoven. Saudi-Arabië is een extreem voorbeeld van een moslimland waar vrouwen als achterlijke kleuters worden behandeld. Maar ook veel andere moslimlanden kampen op het vlak van man-vrouwrelaties en seksualiteit met een groot probleem.

De Nederlandse auteur Hafid Bouazza (45) groeide tot zijn zevende op in Oujda, aan de Marokkaanse grens met Algerije. In zijn jongste boek, De akker en de mantel, een pamflet gedocumenteerd met talrijke culturele en literaire verwijzingen, hekelt hij de vrouwonvriendelijke houding binnen de islam.

1.400 jaar indoctrinatie

‘Veel westerlingen willen het maar niet begrijpen, maar in de Arabische wereld krijgt een jongetje met de paplepel mee dat hij meerdere treden boven zijn zus staat’, zegt Bouazza. ‘Zo is dat in de islamitische cultuur, een cultuur van machismo. We spreken hier over veertienhonderd jaar indoctrinatie.’ De toon van het gesprek is gezet.

Of de daders in Keulen asielzoekers, vluchtelingen dan wel Duitsers van allochtone origine waren, is volgens Bouazza de hamvraag niet. ‘Het blijft toch even verschrikkelijk? Als het om allochtonen gaat die al jaren in Duitsland wonen, dan hebben ze in die tijd nog geen molecule beschaving meegekregen. Gaat het echt om nieuwkomers, dan tonen die geen enkele deemoedigheid of dankbaarheid jegens de Duitsers.’

‘In september heb ik in een opinieartikel al voorspeld dat aanrandingen en verkrachtingen, als gevolg van massa-immigratie, niet uit te sluiten vielen. In elke mediterrane machocultuur beschouwt de man zijn moeder als heilig, zijn grootmoeder als onaantastbaar, en gelooft hij dat zijn zussen verschillende treden onder hem staan.’

‘In elke mediterrane macho­cultuur’. Dus niet noodzakelijk in de islamitische cultuur?

‘Tuurlijk wel. Dit heeft alles met de islam te maken. Dat is niet alleen een godsdienst, maar ook een cultuur, een mentaliteit en een geheel van opvattingen en gedragingen. De islam duidt de man aan als hoeder van de vrouw. Als de herder van vee. Al-Maal, het woord voor geld en bezit, betekende oorspronkelijk het aantal kamelen of de stukken vee die iemand bezat. De vrouw wordt bijgevolg als het bezit van de man beschouwd. Als de vrouw zo laag wordt ingeschat in wat een “heilig boek” heet te zijn, dan zijn de gevolgen niet te overzien. Het verklaart de vrouw vogelvrij.’

‘Sommige islamitische vrouwen praten de hoofddoek goed, door erop te wijzen dat zij “als een kostbaar juweel” worden beschouwd, dat je uit het zicht of in een doosje bewaart. Die vergelijking is helemaal niet vleiend. Het ontmenselijkt een vrouw, en het levert het bewijs dat zij als een voorwerp wordt gezien.’

‘Ik begreep mevrouw Reker, de burgemeester van Keulen, ook niet, toen ze vrouwen aanraadde op een veilige afstand van mannen te blijven. Hoe moet je dat eigenlijk doen, als je als vrouw door tien mannen wordt omsingeld? Waarom zei ze niet kordaat dat elke dader zou worden gezocht, en opgepakt?’

Hoe verklaart u de reacties ­deze week, op Keulen?

‘Het is treurig om vast te stellen, maar het Westen is zijn ruggengraat allang verloren. De Tweede Wereldoorlog heeft Europa met een schuldgevoel opgezadeld, en de gevaren doen inzien van slaafse volgzaamheid en xenofobie. Europa wil nu graag tolerant zijn, maar die tolerantie is kruiperigheid geworden. Dan hoeft het niet te verbazen dat een politica als Marine Le Pen voor veel kiezers zo aantrekkelijk wordt.’

Plaatst u zichzelf in het kamp van extreemrechts?

‘Ik ben altijd een buitenstaander, en ik zou nooit naar een partijbijeenkomst van het Front National gaan. Maar als dat “extreemrechts” heet, dan verkies ik die visie boven de starheid van de islam. Waarom mag Le Pen eigenlijk niet staan voor de waarden van Frankrijk?’

Extreemrechts blinkt vaak uit in ‘wij-zij’-denken, en in ­makkelijke veralgemeningen.

‘Politiek kan niet zonder veralgemeningen, anders kun je geen land besturen. Kritische opiniemakers, met kennis van zaken, moeten nuances aanbrengen.’

Bent u zo’n opiniemaker die ­nuanceert?

‘Waarom zou je géén conclusies mogen trekken over daders met dezelfde achtergrond? Waarom wordt altijd verwacht dat wij nuanceren, als het over moslims gaat? Ik vind het erg jammer dat islamitische vrouwen naar onze contreien emigreren en zo weinig opsteken van de westerse en verlichte waarden.’

‘Nee, je ziet het omgekeerde: wíj passen ons wel aan. In Groot-Brittannië gaan stemmen op om de examentijd aan de ramadan aan te passen. En in Nederland om van het Suikerfeest een officiële feestdag te maken, en daarvoor een christelijke feestdag op te geven. Stukje bij beetje leveren we aan vrijheid in.’

Je zou kunnen opperen dat zo’n vrije dag voor het Suikerfeest juist kadert in een vrijheid, ­namelijk die van religie.

‘Zou het dan niet veel correcter zijn om ook andere godsdiensten een vrije dag te gunnen op school? Ik ben oprecht bezorgd over elke centimeter vrijheid die wij inleveren, want telkens verliezen we een stuk beschaving. Ik was geschokt toen ik cabaretier Hans Teeuwen hoorde vertellen dat hij na de moord op Theo van Gogh had besloten niet langer grapjes over de islam te maken. Maar ik begrijp hem wel. Teeuwen had een vriend verloren en hij blijft zelf liever leven. Je hoeft natuurlijk niet te sterven voor het vrije woord – ik geloof zelf ook niet in het martelaarschap.’

Makke lammetjes

Hoe heeft Duitsland volgens u op die massa-aanranding ­gereageerd?

‘Met veel waardigheid. Er werd gedemonstreerd, tegen verkrachtingen in het algemeen. Maar verder zijn er geen asielcentra in brand gestoken, of willekeurige allochtonen aangevallen. Zoiets wil je natuurlijk niet. Ik denk dat de meeste Duitsers die vluchtelingen oprecht welkom heten. Tegelijk kampt Duitsland nog steeds met een gigantisch schuldgevoel. Zochten ze vergiffenis voor het verleden, door al die vluchtelingen welkom te heten? Mogelijk, maar je weet natuurlijk wél dat je stoere macho’s binnenhaalt.’

Meneer Bouazza, kom nou. Die vluchtelingen gingen op de loop voor een wreedaardige oorlog. Ook heel wat vrouwen en kinderen zijn gevlucht.

‘De grote meerderheid van die vluchtelingen zijn mannen, die zonder vrouwen en meisjes reizen. The New York Times documenteerde onlangs nog dat vrouwelijke asielzoekers zijn blootgesteld aan een groot risico op seksueel misbruik, niet alleen tijdens hun overtocht, maar ook in asielcentra in Duitsland. Dat is toch verschrikkelijk?!’

Vindt u de voorstellen om asielzoekers op cursus seksuele opvoeding te sturen, dan een stap in de goede richting?

‘De beste leerschool is toch ervaring. Stuur nieuwkomers meteen naar de Nederlandse les en zet hen dan snel aan het werk. Het liefst op een werkplek waar een vrouw de baas is. Toon hen dat vrouwen hier in gezaghebbende posities opereren – als werkgever, als rechter, enzovoort.’

‘In islamitische scholen in Nederland zou de overheid elke twee maanden een onaangekondigde controle moeten uitvoeren. Want het begint al bij de opvoeding. Als prille allochtone tieners tot laat op de avond op straat mogen rondhangen, spreek hun ouders dan erop aan. Overweeg desnoods om toelages in te krimpen.’

Klinkt dat laatste niet erg ­paternalistisch?

‘We moeten ophouden ons als makke lammetjes te gedragen. Onze goedheid slaat door. Ik ben pessimistisch gestemd, na Charlie Hebdo, de aanslagen in Parijs, en nu dit weer: er zullen nog meer erge dingen gebeuren.’

De aanrandingen in Keulen zijn akelig, maar toch bepaald niet te vergelijken met massamoord?

‘Verschillende vormen van lijden kun je natuurlijk niet vergelijken. Maar ik zei al eerder: de islam is méér dan een godsdienst. En de daders zijn telkens islamitisch. In de Koran staat beschreven op welke manier wie met de Profeet spot, moet worden afgemaakt. De klassieke Arabische literatuur staat bol van de verzen over moordlustige stammentwisten. En het concept van mannelijkheid is bijzonder belangrijk in de islamitische cultuur.’

Goedbedoelende asielzoekers en vluchtelingen zitten nu met de angst dat zij over één kam worden geschoren met de aanranders van de Keulse vrouwen.

‘Dat zij hun eigen broeders daar dan over aanpakken, en de straat op trekken met de duidelijke boodschap dat je van vrouwen afblijft. Na de aanslagen van 11 september is in Marokko een betoging tegen terrorisme gehouden. Waarom kan dat nu niet? Om als vluchteling zo’n overtocht te maken, moet je erg sterk zijn. Een bord met een slogan omhooghouden kan dan zo moeilijk toch niet zijn? Het stilzwijgen jaagt me nog het meeste schrik aan.’

‘De akker en de mantel. Over de vrouw en de islam’ is verschenen bij Querido.

Ine Roox