De massale instroom van vluchtelingen in Nederland heeft per saldo een klein, positief effect op de economie. Het bbp zal hierdoor met 0,14 procent extra stijgen, maar dat gebeurt pas in 2017. Volgend jaar is het effect positief noch negatief.

Met die voorspelling heeft De Nederlandsche Bank (DNB) maandag een duit in het zakje gedaan van de dit jaar hoog oplopende discussie over de komst van asielzoekers en hun impact op de economie. De centrale bank heeft de effecten van de vluchtelingenstroom op de Nederlandse economie proberen te berekenen op grond van de impact op de overheidsuitgaven, de werkgelegenheid, de woningmarkt en het consumentenvertrouwen.

Hiervoor is een model gemaakt dat uitgaat van de komst van 60 duizend asielzoekers in 2015 en 2016 en 40 duizend in 2017. Dat zijn er 80 duizend meer dan bij de prognose in juni van dit jaar. Verder veronderstelt DNB dat de overheid in die jaren van 80 procent van de 160 duizend vluchtelingen het asielverzoek honoreert.

Op korte termijn zijn er, berekent DNB, forse kosten in verband met huisvesting, juridische bijstand en het aanspreken van andere collectieve voorzieningen. Deze uitgaven geven een positieve impuls aan de economie. Daarnaast staan er op dit moment geen lastenverzwaringen of bezuinigingen tegenover die het oplopende overheidstekort moeten compenseren.

Op langere termijn moeten de opvangkosten wel worden terugverdiend. Doordat de vluchtelingen als werknemer of ondernemer een positieve impuls aan de economie leveren, compenseren ze de kosten die Nederland eerst voor ze maakte.

Ook de behoefte aan nieuwe woningen voor de opvang van vluchtelingen die een verblijfsvergunning hebben gekregen, ziet De Nederlandsche Bank als een positieve bestedingsimpuls. 'De extra overheidsuitgaven, het hogere arbeidsaanbod en de woninginvesteringen verhogen de bbp-groei enigszins.'

De vluchtelingenstroom heeft volgens DNB wel een negatief effect op het consumentenvertrouwen. Dat stelt de bank op basis van ervaringen tijdens eerdere vluchtelingencrises. 'Indien alle vier effecten zich voordoen, resulteert dat in een positief effect van 0,14 procent op de bbp-groei in 2017. In lijn daarmee neemt de werkloosheid met 0,1 procent af.' Daartegenover staat dat het overheidstekort met 0,1 procent toeneemt, wat Den Haag in de loop der tijd moet corrigeren.

Hoogleraar economie Sweder van Wijnbergen van de Universiteit van Amsterdam zou de studie graag over doen en daarbij kijken naar de optie vluchtelingen sneller in staat te stellen aan het werk te gaan. 'Nu sluiten we ze jaren op zonder dat ze iets kunnen doen. In Groot-Brittannië zijn vluchtelingen netto contribuanten aan de welvaartstaat, omdat ze sneller mogen werken. Duitsland gaat ook die kant op. Dat zou zeker met een aantrekkende economie het positieve effect versterken.'

In Nederland zouden mensen met een asielstatus te vaak werkloos aan de zijlijn staan. Daarmee onderscheidt Nederland zich van landen als de VS, Canada, Australië en Groot-Brittannië, waar de sociale regelingen minder goed zijn en waar ze gedwongen zijn snel werk te zoeken. Asielzoekers in Nederland blijven relatief lang werkloos aan de kant staan.