Meer waardering en erkenning voor beëdigd vertalers en tolken
Wij, beëdigd vertalers en tolken die optreden in strafzaken,
en alle burgers bekommerd om het recht op een eerlijk proces,
stellen het volgende vast:
1. De cruciale rol van vertaal- en tolkwerk: Kwalitatieve vertalingen en tolkdiensten in stafprocedures zijn essentieel in een moderne rechtsstaat. Zij garanderen de naleving van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens en de Europese Richtlijn 2010/64/EU betreffende het recht op vertolking en vertaling in strafprocedures.
2. Onvoldoende erkenning: Ondanks hun opname in het Gerechtelijk Wetboek sinds 2019, worden beëdigd vertalers en tolken nog steeds ondergewaardeerd door de overheid.
3. Traagheid en bureaucratie: Vertragingen in betalingen door personeelsproblemen bij de FOD Justitie en tegenstrijdige en bureaucratische procedures zijn structureel. De Spending Review Gerechtskosten van juli 2023 bevestigt dat de regelgeving onduidelijk en de wettelijke basis moeilijk toepasbaar is.
4. Ondoordachte begroting: De begroting voor gerechtskosten in 2023 en 2024 was en is opnieuw zwaar onderschat. Minister van Justitie Van Tigchelt zag voor boekjaar 2024 zelfs mogelijkheden tot besparingen op o.a. de wachttijd van de tolken.
5. Onvoldoende middelen: Bij de verdere omzetting van de Europese Richtlijn 2010/64/EU betreffende het recht op vertolking en vertaling in strafprocedures in de Belgische wetgeving (wet van 25 april 2024, van kracht sinds 27 juni 2024) werd geen extra budget voorzien voor het verhoogde vertaalvolume.
6. Lage vergoedingen: De beëdigd vertalers en tolken vervullen een taak van algemeen belang. De tarieven voor beëdigd vertaal- en tolkwerk zijn ontoereikend en voldoen niet aan de economische realiteit, zoals vastgesteld door de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO (HRZKMO) in mei 2024. Ze liggen zelfs onder het break-evenpoint dat is vereist om van beroepsactiviteiten te kunnen leven.
7. Gebrek aan bescherming: Het nieuw Strafwetboek bepaalt zwaardere straffen voor doodslag en gewelddaden tegen personen met een maatschappelijke functie indien gepleegd in de uitoefening of naar aanleiding van de uitoefening van deze functie. Ondanks hun maatschappelijk belang worden beëdigd vertalers en tolken in het nieuwe Strafwetboek niet erkend als personen met een maatschappelijke functie, ook al hebben ze een cruciale rol in gevoelige dossiers (terrorisme, georganiseerde misdaad …). Hun identiteit kan bovendien niet worden afgeschermd, zelfs niet in gevoelige dossiers, wat hun veiligheid in gevaar brengt.
8. Erbarmelijke werkomstandigheden: De werkomstandigheden voor tolken in gerechtsgebouwen zijn vaak ontoereikend. Slechte akoestiek, gebrekkige geluidsinstallaties, het ontbreken van tolkenkoffers, het hoge spreektempo van magistraten en advocaten, meerdere tolken in één zaak die elkaar overstemmen, een gebrek aan voorkennis over het dossier, maken dat de debatten moeilijk te volgen zijn. In combinatie met te lange werktijden zonder pauzes bemoeilijkt dit alles het leveren van kwalitatief werk. Taptolken moeten vaak werken in slecht ingerichte lokalen bij de politie met aftands meubilair en zonder daglicht.
Onze eisen aan de federale volksvertegenwoordigers en de toekomstige federale regering:
1. Voldoende budget voor gerechtskosten: Zorg voor een adequate begroting, zodat gerechtskosten tijdig en correct worden betaald, zoals aanbevolen door de federale Ombudsman in 2015 (AA14/02).
2. Herwaardering van de tarieven: Verhoog de honoraria voor beëdigd vertalers en tolken in lijn met de aanbevelingen van de HRZKMO (advies van 14 mei 2024).
3. Duidelijke regelgeving en tariefstructuur: Schaf tegenstrijdigheden in de wetgeving gerechtskosten af en creëer een transparante tariefstructuur.
4. Efficiënte administratieve systemen: Ontwikkel een eenvoudig, geautomatiseerd platform voor de bestelling, goedkeuring en verwerking van prestaties en betalingen, toegankelijk voor alle betrokken actoren binnen justitie en politie.
5. Snelle betalingen: Betaal facturen van prestatieverleners in strafzaken binnen de wettelijke termijn van 30 dagen. Bij overschrijding moet verwijlintrest worden toegepast conform de Europese richtlijn bestrijding betalingsachterstand en het antwoord van de Europese Commissie op parlementaire vraag E-002463/2021.
6. Veiligheid en anonimiteit: Stel via een werkbaar uitvoeringsbesluit een anoniem identificatienummer per gevoelig dossier in, zoals voorzien in artikel 555/11, 2° van het Gerechtelijk Wetboek, in de gevallen waarvoor het vereist is dat de identiteit van de betrokkene die optreedt in de hoedanigheid van beëdigd vertaler en/of tolk wordt afgeschermd om veiligheidsredenen.
7. Een betere bescherming via de erkenning als maatschappelijke functie: Voeg beëdigd vertalers en tolken toe aan de limitatieve lijst van personen met een maatschappelijke functie in de zin van art. 79, 4° van het nieuwe Strafwetboek.
8. Betere werkomstandigheden: Verbeter de werkomstandigheden voor tolken in de rechtbank en bij de politie. Er moet worden geïnvesteerd in akoestische optimalisatie en moderne geluids- en fluisterapparatuur. Magistraten en advocaten dienen hun spreektempo aan te passen. Tolken moeten vooraf toegang krijgen tot relevante info over het dossier en bij langere opdrachten moeten standaard regelmatige pauzes worden ingelast. Voor taptolken moeten bij de politie ergonomisch ingerichte werkruimtes en performante hardware worden voorzien. Deze maatregelen zijn cruciaal voor kwalitatief tolkwerk en een eerlijke rechtsgang.
BBVT (Beroepsvereniging Beëdigd Vertalers en Tolken) Neem contact op met de schrijver van de petitie