Van discriminatie naar radicalisering

10 september 2014 | 08:54

Een betere bestrijding van radicalisering zou zijn eindelijk onze kernwaarden eens serieus te nemen in plaats van ze te ondermijnen, en daarbij eindelijk eens consequent te zijn over discriminatie.

De afgelopen weken werd antizionisme door Asscher een aantal keren meteen antisemitisme genoemd. Maar dat is niet hetzelfde. Antizionisme komt nota bene ook in joods-orthodoxe kringen voor. Antizionisme gelijkstellen aan antisemitisme is van dezelfde orde als iedere jood voor zionist uitmaken: een walgelijke generalisatie. En generalisatie staat aan de basis van discriminatie.

Nog zo een oefening: Je kan tegen IS zijn, maar het is een onjuiste generalisatie hier de hele islam de schuld van te geven. En je kan dan alsnog tegen de islam zijn, het heet pas discriminatie als daarom iedereen van moslim-komaf wordt aangepakt en anders wordt behandeld dan anderen.

Het eerste is wat Wilders doet, het tweede is wat het kabinet van plan is.

Generaliseren doen we allemaal. De filosoof Nietzsche leerde ons dat de grond van alle kennis het gelijk stellen van het ongelijke is. Zonder te categoriseren kunnen we niet oordelen, en dus niet handelen.

Maar we kunnen daarin te grof te werk gaan. En dat is contraproductief.

Zolang jonge mensen ervaren dat zij bij voorbaat al bestempeld worden als verdacht, voelen zij zich buitengesloten. En dit gaat verder dan een paar antiterroristenmaatregelen. Jongeren met een bepaald uiterlijk ervaren dat zij continu onterecht aangehouden worden door de politie. Hiertegen is geprotesteerd door Amnesty, maar dit heeft nauwelijks aandacht gekregen.

Generalisatie in die zin is puur contraproductief. Het verlegt de aandacht van probleemgedrag naar een groep mensen, waarvan velen zich van geen kwaad bewust zijn. De kans is daarmee groot dat die mensen alsnog vervreemd raken van jouw standpunt.

Daarbij geldt sowieso al dat jongeren met een allochtone achtergrond aanzienlijk minder kansen hebben in onze samenleving. Tegelijkertijd zit er in het parlement een breed gesteunde partij die geen moment onbetuigd laat om moslims te criminaliseren. Zij roeptoetert bovendien continu van de daken dat ‘de ware’ islam gewelddadig en intolerant zou zijn. Dat het merendeel van de moslimorganisaties in Europa zich al lang en breed walgend van IS heeft afgekeerd krijgt ondertussen nauwelijks media-aandacht.

Zolang de islam niet alleen door terroristen maar ook door anderen wordt afgeschilderd als fundamenteel tegengesteld aan onze waarden, zijn er mensen die dat ook gaan geloven. En wanneer je de islam dan beschouwt als een deel van je identiteit en dagelijks ervaart dat je omwille van je geloof en afkomst wordt weggezet, wat moet je dan?

Wat ook zeker niet helpt, is dat kritiek op Israël en zionisme al te snel wordt afgedaan als antisemitisme, dat antisemitisme vaak apart wordt genoemd van discriminatie en bovendien anders wordt behandeld: alsof het discrimineren van de ene groep mensen erger is dan het discrimineren van een andere groep. Juist dat is discriminatie. Ook helpt het niet dat meerdere partijen normaliter pas in actie komen als agressie zich tegen christenen of joden keert.

Het is buitengewoon zorgwekkend, maar ook weer niet zo vreemd dat in zo een samenleving jongeren met een islamitische achtergrond radicaliseren. De politiek kan hier wel een kliklijn en een dubbelepaspoortenjihad tegenover zetten, aan de voedingsbodem van het probleem wordt nog niets gedaan. Sterker nog: die wordt er alleen maar door versterkt.

Een betere bestrijding van radicalisering zou zijn eindelijk onze kernwaarden eens serieus te nemen in plaats van ze te ondermijnen, en daarbij eindelijk eens consequent te zijn over discriminatie.