Safe Houses for LGBT refugees

Vorige week zaterdag was ik bij de dag vóór en over LHBT-vluchtelingen. Deze dag was georganiseerd door Secret Garden en daar ben ik hen dankbaar voor. 

Ik ging daar heen met in mijn rugzakje wat schrijnende verhalen van LHBT-vluchtelingen en met het idee dat een aparte opvang de oplossing zou zijn. Zaterdag heb ik veel vragen gesteld en vooral ook veel geluisterd. Op basis van alle verhalen en verschillende visies die ik daar gehoord heb, stel ik nu een iets andere oplossing voor: zorg op korte termijn voor een opvang waar LHBT’s in veiligheid bij elkaar kunnen wonen, niet perse apart van andere vluchtelingen.

Lees hieronder waarom.

Scroll vooral naar beneden door voor de meest gehoorde bezwaren tegen een LHBT-vriendelijke opvanglocatie (en mijn reactie daarop).

Een kleine groep LHBT-asielzoekers wordt in de opvang dagelijks uitgescholden, bedreigd, geïntimideerd en lastig gevallen door hun mede-vluchtelingen.

We zijn het er allemaal over eens dat Nederland, met COA voorop, heel erg goed bezig is met het creëren van opvang voor de immense toestroom aan vluchtelingen. Ook zijn we het er over eens dat, in principe, iedereen veilig zou moeten zijn in álle AZC’s. Als dat zo zou zijn, zou het niet nodig zijn LHBT’s een aparte opvang te bieden. Tegelijk weten we ook dat homonegativiteit heel diep kan zitten en zo’n emancipatieproces, want dát is waar dit over gaat, een aantal decennia duurt.

We weten dat zowel politiek als COA het nastreven om de opvang veilig te maken voor iedereen, ongeacht gender of geaardheid. Ook weten we dat COA zijn handen vol heeft aan het überhaupt creëren van opvangplekken. In de praktijk blijkt het op korte termijn onmogelijk om de veiligheid van een kleine groep zichtbare LHBT’s te waarborgen.

Het gevolg is dat deze mensen in angst en eenzaamheid leven en zich zo veel mogelijk terugtrekken. Komen zij in de openbare ruimte van de AZC’s, dan krijgen zij te maken met vernedering. Het is voor hen onveilig om hiervan melding te maken; daarmee zouden zij de aandacht alleen maar méér naar zich toetrekken en dat is juist wat ze níet willen. Velen hebben inmiddels ook de ervaring dat het COA niet zo bijzonder veel kan doen aan de bedreigingen, daders van fysiek geweld zelfs geen proces krijgen en aangifte doen dus weinig helpt.

Dáárom pleit ik voor een opvang waar LHBT-vluchtelingen veilig kunnen zijn en waar zij met andere LHBT’s samen kunnen leven.

Veel gehoorde misverstanden over de LHBT-opvang die nodig is:

1.        ‘LHBT’s moeten overal veilig kunnen zijn, dus moeten ze in gewóne AZC’s opgevangen kunnen worden.’

Dat zou heel mooi zijn. Praktijk wijst helaas uit dat dat een onhaalbaar streven is. Als we vasthouden aan ‘wat zou moeten’, betekent dat in de praktijk dat we vanuit dat ideaal, deze 40 a 50 mensen bewust op een plek laten waar ze niet veilig zijn.

2.        ‘Ze moeten gewoon aangifte doen, dan gaan het COA en de politie de dader aanpakken!’

Dat zou ook mooi zijn, maar lost helaas het probleem niet op. Als je eigen kamergenoot je zegt dat hij je uit het raam gaat gooien, dan maakt dat je bang. Niet in de laatste plaats omdat in Syrië daadwerkelijk homo’s van flatgebouwen worden gegooid (door IS, niet door vluchtelingen). LHBT’s die dit soort bedreigingen naar hun hoofd krijgen, willen zich zo onzichtbaar mogelijk maken. Aangifte doen zou juist de aandacht op hen vestigen. Dat durven ze helemaal niet aan. Daarnaast is het maar de vraag of COA en/of de politie écht iets kunnen doen om zo’n situatie te verbeteren. De praktijk van de jongens die nu met schokkende verhalen bij COC aankloppen wijst uit dat COA en de politie niet zo erg veel kunnen doen om de daders aan te pakken. Daarnaast, als de dader aangepakt is, wil dat niet zeggen dat het getreiter door medebewoners ophoudt.

3.       ‘Ja maar, dan moeten we vluchtelingen plaatsen op basis van geaardheid. Waar ben je dan mee bezig?!’

Nee, dat is helemaal niet nodig. Er zijn vele duizenden asielzoekers, waaronder naar schatting zo’n 4 tot 10% LHBT’s (waarvan de meesten niet openlijk uit de kast). Op dit moment hebben we zo’n 40 á 50 LHBT-vluchtelingen in beeld die vanwege hun geaardheid lastiggevallen worden en  vragen om een veilige plek. Alleen déze mensen, die aangeven dat zij niet veilig zijn, hebben behoefte aan zo’n aparte opvanglocatie. Selectie aan de poort op basis van geaardheid is dus helemaal niet nodig. Wat nodig is, is dat er een plek is waar deze LHBT’s veilig kunnen zijn, zodat zij daar geplaatst kunnen worden indien dat nodig is.

4.       ‘Ze moeten er maar aan wennen dat het ook in Nederland niet altijd makkelijk is om LHBT te zijn.’

Absoluut is het ook in Nederland geen paradijs voor LHBT’s. Er wordt gescholden en incidenteel bedreigd, en af en toe worden mensen vanwege hun genderexpressie in elkaar geslagen. Dat komt zeker voor. Echter, gelukkig voor de meeste Nederlandse LHBT’s, vindt dat geweld doorgaans niet elke dag, niet elk moment dat ze hun huis uit komen en al helemaal niet ín hun eigen slaapkamer plaats. Voor LHBT-vluchtelingen die te maken krijgen met geweld, is de situatie veel extremer: zij kunnen zich nergens voor de daders verstoppen.

5.        ‘Een aparte opvang voor alleen LHBT’s is voer voor een extreem rechtse agenda.’

Goed punt. Veel LHBT-vluchtelingen geven aan dat zij vooral behoefte hebben aan 1) veiligheid en 2) in contact kunnen zijn met andere LHBT’s, (in plaats van zich verstoppen in hun hoekje van hun stapelbed). Daarom is het zeer wenselijk deze mensen een plek aan te bieden waar zij met andere LHBT’s wonen en veilig zijn. Echter, het is niet noodzakelijk dat daar enkel LHBT’s wonen. Wél is van belang dat er enkel mensen wonen die zich respectvol kunnen gedragen t.o.v. mensen met een andere geaardheid of gender. Ook onder Syrische vluchtelingen zijn er genoeg mensen die gewoon normaal met LHBT’s omgaan.

6.       ‘De roep om een aparte opvang is kritiek op ons Nederlandse opvangbeleid. Terwijl we keihard werken en zijn trots op wat we aan opvangplekken hebben gecreëerd’ 

En terecht, we mogen ook trots zijn. Sterker nog, er zijn een aantal AZC’s waar het ook voor LHBT’s goed toeven is. Ook zijn er verhalen bekend waarbij COA wel degelijk adequaat gereageerd heeft op misverstanden. Misschien is het een idee om in één van die locaties een LHBT-vleugel in te richten, waar deze 40 tot 50 mensen veilig bij elkaar kunnen wonen. Er hoeft niet eens persé een niéuwe plek gecreëerd te worden. De oproep is enkel om een véilige plek te creëren.