In de talkshow Jinek ging het dinsdag over het seksueel geweld tijdens Oudejaarsavond in Keulen. Met aan tafel journalist Wierd Duk, correspondent in Duitsland voor onder meer het AD. Tenminste zo werd dat aangekondigd. Het opvallendste was echter dat het gesprek daar helemaal niet over ging. Geen seconde kwam het onderwerp seksueel geweld ter sprake. Dat is toch wel vreemd. Iedereen is geschokt door wat een groot aantal vrouwen die Oudejaarsavond wilden vieren overkwam en niemand wil het er over hebben. Er kwam even een fragment voorbij van een slachtoffer dat vertelde wat haar was overkomen maar ook daar werd amper op gereageerd. Er werd niet gesproken over waarom het seksueel geweld plaatsvindt, wat er tegen gedaan kan worden, wat de impact er van is op het leven van de slachtoffers.

Er werd – heel vreemd – ook niet gesproken over soortgelijke incidenten elders. Ja, even viel het Tahrir-plein want die beelden zijn de wereld overgegaan. Maar massale aanrandingen van vrouwen vinden helaas vaker plaats tijdens festiviteiten. Zo werden in november 12 serveersters aangerand tijdens een Oktoberfest in Alkmaar. De handtastelijkheden van de dronken bezoekers liepen zo de spuigaten uit dat de serveersters spontaan het werk neerlegden en vertrokken. Het incident heeft de landelijke media niet gehaald en er is geen golf van verontwaardiging losgebarsten.

Het gebrek aan massale verontwaardiging en aandacht speelt bijvoorbeeld ook de feministen parten die wijzen op het vele seksuele geweld tijdens het jaarlijkse San Fermin festival in Spanje, waar veel toeristen op afkomen. Pas nadat er dit jaar een Britse vrouw was aangerand door zes mannen, werd een protestdemonstratie georganiseerd.

Of denk aan de #zeghet campagne die onlangs op sociale media werd gevoerd om het probleem van verzwegen seksueel geweld aan de kaak te stellen. Een initiatief dat overigens op veel hoon en wantrouwen werd getrakteerd, reacties die vaak klinken als seksueel geweld ter sprake wordt gebracht. Je zou er met gemak 15 minuten over kunnen vullen aan tafel bij Jinek.

Maar nee, het enige waar het bij Jinek aan tafel over ging was over de daders, een stokpaardje van correspondent Duk zo bleek. Althans hun etnische afkomst want de daders zijn – nog – niet gepakt. Duk, die in zijn stukken en commentaren graag een alarmistische toon aanslaat over migratie, werd gevraagd wat de gevolgen zijn. Het zou van invloed zijn op het denken over vluchtelingen. “En de cultuur en mentaliteit die ze meenemen. Ze hebben hier misschien niets mee maken maar het is wel een symbool van het exploderen van de multiculturele samenleving.” Het exploderen van de multiculturele samenleving, kennelijk galmde het vuurwerk nog na in zijn hoofd. Let wel, hij begint dus over vluchtelingen, ook al hebben ze er niets mee te maken. En hij rechtvaardigt dat ook nog. Als dat journalistiek is dan moet Wilders volgend jaar niet alleen tot Politicus van het Jaar maar ook tot Journalist van het Jaar uitgeroepen worden.

Ik durf de stelling aan dat de enige reden dat Keulen hier groot nieuws is en tot discussies leidt, de – vermoedelijke – afkomst van de daders is. Hun huidskleur, hun wortels en als het even kan hun religie. Kortom, alles wat hen onderscheidt van de witte commentatoren. Want daardoor kon er de hele tijd vrijuit gesproken worden over bevolkingsgroepen als probleem, het stokpaardje van racisten, xenofoben en een fors aantal conservatieven.

Het gesprek bij Jinek verliep volgens de vaste patronen die we inmiddels kunnen dromen. Het onheilspellende commentaar van Wilders werd voorgelezen. Gaan we het hier ook krijgen? Duk: “Het probleem as such bestaat natuurlijk gewoon in de grote steden.” Het deed me denken aan de ‘Parijse toestanden’ die we een paar jaar terug volgens de talkshows zeker zouden gaan krijgen maar die natuurlijk nooit kwamen. Borrelpraat. Duk had het over no-go area’s in Duitsland, ook zo’n heerlijke mythe, waar ‘etnische bendes’ geen enkel respect hebben voor de politie. En ik maar altijd denken dat gebrek aan respect voor de politie het kenmerk is van iedere bende, ongeacht hun etnische achtergrond. Maar voor mensen die geobsedeerd zijn door etniciteit heeft álles met etniciteit te maken. Dat wil zeggen: al het goede met hun eigen etniciteit en al het slechte met die van anderen.

Het ging er ook nog even over dat Duitse media terughoudend zijn met het vermelden van de etnische achtergrond van verdachten. “Ze zijn daar minder ver dan hier,” constateerde Jinek. Ze vergat het woordje heen. Want als je het een kwartier over Keulen hebt zonder het over seksueel geweld of de slachtoffers te hebben – die door Duk werden neergezet als ‘onze vrouwen’ – maar alleen maar over etnische afkomst, dan ben je ver heen.

Het is helaas een veelvoorkomend verschijnsel, dat alleen niet optreedt als de verdachten wit zijn. De gewapende mannen die een gebouw bezetten in Oregon worden niet gezien als vertegenwoordigers van een etnische groep, de lui die aanslagen plegen op abortusklinieken worden niet gezien als vertegenwoordigers van een religie. En terecht, want dat zijn het ook niet.

Moet je de – etnische – achtergrond van verdachten dan verzwijgen? Nee, dat hoeft zeker niet. Toen Haren werd gesloopt bij het Project X werd gewoon vermeld dat er veel studenten onder waren en dat ze veelal uit Groningen kwamen. Maar geen talkshow die het ging hebben over Groningers of studenten as such.

Verklaar mensen niet schuldig aan dingen waar ze part noch deel aan hebben. “Ik weet dat je niet kan generaliseren,” zei Jinek. Om het vervolgens een kwartier lang te doen. Als je weet dat je het niet kan doen, waarom doe je het dan toch? Ben je dan dom, slecht of beide? In ieder geval ben je dan niet geïnteresseerd in wat er werkelijk gebeurd is, alleen maar in hoe je het zelf graag wilt zien.