Tekening van de plannen van de gemeente uit 2021 voor het gebied rond het Jaagpad.

Wethouder Eltjo Dijkhuis (Gemeentebelangen) stelt voor de plannen voor het Boogplein, waar veel verzet tegen is, opnieuw onder de loep te nemen, waardoor er mogelijk minder woningen en parkeerplaatsen komen. De gemeenteraad van Het Hogeland boog zich hier woensdagavond over.

‘Keer op keer gezegd dat schop volgend jaar de grond inging’

Fractievoorzitter Gerard ten Brink (VVD) is overtuigd van de noodzaak. „Maar hoe verzekert de wethouder ons ervan dat er niet weer nieuwe bezwaren en procedures komen?” Henk Koopmans van het CDA benoemde dat inmiddels zes wethouders tevergeefs probeerden het plan op de rails te krijgen. ,,Keer op keer werd gezegd dat volgend jaar de schop de grond inging. Dat moet niet nog een zevende keer.”

Het Boogplein is al jarenlang een braakliggend terrein in het hart van Winsum, dat door de ANWB in 2020 tot het Allermooiste dorp van Nederland werd gekozen. De leegstand begon eind jaren negentig met het vertrek van bouwzaak Sennema naar Het Aanleg. Het pand werd in 2007 afgebroken, waarna allerlei plannen voor de invulling van deze locatie de revue passeerden.

Het plan, dat er na veel en tijdrovend getouwtrek tussen inwoners en de gemeente sinds mei 2021 ligt, behelst 18 woningen met winkels aan het Jaagpad langs het Winsumerdiep, twee vrijstaande woningen en een winkel met parkeergelegenheid op het plein.

Fel verzet tegen plannen

Deze plannen stuitten eveneens op bezwaren. Bewoners verzetten zich tegen de appartementen met winkels langs het Winsumerdiep, omdat die te dicht op de kade*, het zogeheten Jaagpad*, zouden komen. Inwoners vrezen onder meer dat hierdoor te veel groen verdwijnt, waaronder drie ruim honderd jaar oude knotlindes. Een handtekeningenactie** voor behoud van het schelpenpad leverde ruim 700 handtekeningen op. Ze procedeerden tot aan de Raad van State.

De laatste zette in september 2022 een streep door het bestemmingplan voor een winkel met parkeerruimte op het plein. Hoewel het niet de bedoeling is, zou dit bestemmingsplan ook de komst van horeca mogelijk maken en hiervoor waren er volgens de hoogste rechter van het land te weinig parkeerplekken gepland.

Het verzet leverde veel vertraging op, waardoor allerlei procedures niet tijdig konden worden afgerond. De gemeente en de projectontwikkelaar lieten bovendien een steek vallen in de vergunningenprocedure. De bouwplannen voor 21 appartementen op het Boogplein voldoen niet aan de jongste bouweisen, zoals het gasloos bouwen.

In 2026 begint de bouw? Echt waar?

Dijkhuis pleit daarom voor een zogeheten herijking van het plan, waardoor het niet is uitgesloten dat de appartementen verder van het Winsumerdiep worden gebouwd. Hij wil omwonenden en ondernemers nauw bij de plannen betrekken, mede om draagvlak te creëren. Saskia Visser (GroenLinks) vindt het huidige groene hart zo gek nog niet. Moet daar nu per se nieuwbouw met parkeerplaatsen komen?

De wethouder hoopt dat de bouwwerkzaamheden in 2026 beginnen, maar hij kon niet voorkomen dat menigeen dit met een korrel zout nam. „Ik zet er een flesje wijn op dat dit niet gaat lukken”, zei Rolf van Bruggen van Hogeland Lokaal Centraal.

De gemeenteraad neemt op 11 december definitief het besluit of het plan voor het Boogplein opnieuw naar de tekentafel moet.

==========

*Opmerking: Het Jaagpad wordt in dit artikel kade genoemd. Een pad is natuurlijk iets anders dan een kade. Met kade wordt hier duidelijk oever bedoeld. Het Jaagpad in Winsum is deels onverhard pad en gedeeltelijk bedekt met schelpen. Vroeger was het pad geheel onverhard en liepen de scheepsjagers (met paard) erover. Het Jaagpad loopt direct langs de oever van het Winsumerdiep, middenin het dorp. In de oude plannen wilde men deze oever vervangen door een (verharde, stenen) kade, waardoor er tot dichtbij de oever gebouwd zou kunnen worden. De plannen worden hopelijk herzien zodat het jaagpad en het omliggende groen blijft zoals het is, het jaagpad geen kade wordt en er geen bebouwing komt.

Een kade is een verticaal oprijzende oever waaraan schepen kunnen aanleggen (Van Dale). Wikipedia: De oever is de rand van een kanaal, rivier of meer. Een kade of kaai is een beschoeide of gemetselde oeverstrook. Oeverstroken worden meestal wal genoemd. Kenmerkend voor een kade is dat in extra faciliteiten voor het aanleggen van schepen is voorzien, zoals een verhard loopoppervlak (hout, steen, beton) boven op de wal, en bolders om schepen af te meren.

**Handtekeningenactie: deze petitie voor behoud van het cultuur-historische eeuwenoude Jaagpad en beschermd dorpsgezicht van Winsum

De leden van het platform, v.l.n.r.: Louis Stiller (uit Warffum), Ina de Vos (Lauwersoog), John Vaneman (Tinallinge), Douwe Staal (Winsum), Ida Bruijn (Winsum), Fred van Hessen (Winsum). Eigen foto

Betere samenwerking gemeente en burgers

De initiatiefnemers van het Platform Burgerparticipatie Hogeland willen een betere samenwerking tussen gemeente en burgers bewerkstelligen, zo vroeg mogelijk. „Vanuit onze eigen ervaringen weten we hoe lastig het is om je als bewoner teweer te stellen, vooral als de plannen al kant en klaar zijn,” zegt Fred van Hessen, een andere drijvende kracht achter het platform. „En tegelijkertijd beseffen we dat het ook voor gemeente en ondernemers niet altijd duidelijk en makkelijk is. Want wat zijn de regels? Wie heeft welke speelruimte?” 

‘Leren van elkaars ervaringen’

In de zomer van 2023 kwamen vertegenwoordigers van verschillende Hogelandster burgerinitiatieven voor het eerst bij elkaar om te bespreken wat ze met elkaar konden doen om de frustrerende procedures en slepende inspraaktrajecten rond bouw-, renovatie- en uitbreidingsplannen te verbeteren. „Je moet proberen te leren van elkaars ervaringen’, zegt John Vaneman die met een groep dorpsbewoners van Tinallinge – met succes – probeerde de uitbreiding van een megastal aan de rand van het dorp tegen te houden. „Je moet niet allemaal het wiel opnieuw uitvinden.”

„Het Hogeland en zijn dorpen vormen een heel bijzonder landschap met veel schoonheid en historie,” weet een andere initiatiefnemer, Ida Bruijn uit Winsum. „Daar voel je je als burger medeverantwoordelijk voor. Maar daar moet je wel de gelegenheid voor krijgen.”

‘Omgevingswet een lege wet’

Om tot snellere en efficiëntere procedures te komen, werd de Omgevingswet begin dit jaar van kracht. Maar die wet blijkt in de praktijk helemaal niet zo krachtig te zijn. „Probleem van die omgevingswet is dat het in feite een lege wet is,” constateert mede-initiatiefnemer Douwe Staal. „Dat heeft zelfs de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid in een recent rapport vastgesteld.”

Staal ziet meer heil in in vroegtijdige en gedegen samenwerking tussen gemeente en burgers. „Met de groepen en mensen die we als Platform Burgerparticipatie om ons heen hebben verzameld willen we onze kennis ter beschikking stellen aan de gemeente en de burgers van het Hogeland. En andersom.”

Meer informatie over het Platform Burgerparticipatie is te vinden op: gripophethogeland.nl.

https://dvhn.nl/groningen/hethogeland/Platform-Burgerparticipatie-Hogeland-opgericht.-%E2%80%98Zorg-dat-je-als-burger-grip-blijft-houden-op-je-omgeving%E2%80%99-29263920.html

2004: Gemeente heeft te weinig geld

De gemeente heeft te weinig geld om de plannen voor een supermarkt, parkeergarage en woningen door te zetten. De raad stelt niet meer geld beschikbaar en vindt dat het college met een betere onderbouwing voor het nodige geld moet komen.

2006: Projectontwikkelaar meldt zich

Het oude pand van Sennema wordt gesloopt. Het terrein komt braak te liggen. In de afgelopen jaren lukt het niet om grote winkelketens aan te trekken naar het Boogplein. Wel is er een belangstellende voor het gebied. Projectontwikkelaar Montagne sluit een overeenkomst met gemeente Winsum om een woon-winkelcomplex neer te zetten op het braakliggende terrein.

 

De locatie van het Boogplein in Winsum in kaart © Sander Schieving/RTV Noord

2008: Crisis in de gemeente

Het college van gemeente Winsum heeft een motie van wantrouwen gekregen omdat bouwprojecten maar niet van de grond komen. Om de crisis te bezweren moet er een herverdeling van de portefeuilles komen. De post is volgens de oppositie te zwaar voor wethouder Tineke van der Schoor.

2009: Tegenstanders halen succes bij Raad van State

Het plan dat gemeente Winsum voor het gebied heeft gemaakt, wordt goedgekeurd door de provincie. Zij veegt bezwaren dat het dorpsgezicht teveel aangetast zou worden, van tafel. Maar bezwaarmakers zetten door. Zij vinden dat er te weinig parkeerplaatsen in het plan zijn opgenomen en vechten het aan tot de hoogste bestuursrechter van het land, de Raad van State. Die geeft de tegenstanders gelijk in juni 2009. De gemeente moet aan de slag met een nieuw plan. Burgemeester en wethouders zetten een ambtenaar, die te weinig voor elkaar zou hebben gekregen, op non-actief.

2010: Winsum kan verder met 35 woningen en winkels

De gemeente past het plan aan in april 2010 en mag ermee verder. Dit keer legt de Raad van State de bezwaren van omwonenden naast zich neer. Het plan dat er nu ligt is een complex met 35 woningen, winkels en een parkeergarage. Heel lang duurt het niet: de overeenkomst tussen de gemeente en Montagne blijkt niet te voldoen aan Europese regelgeving. 

2011: Projectontwikkelaar naar de rechter

Zowel Aldi als Plus willen zich vestigen op het Boogplein. Dat loopt hoog op: Plus wil zelfs de komst van de Aldi blokkeren via de Raad van State. Maar Winsum krijgt de bouwvergunning voor het plein niet rond. Projectontwikkelaar Montagne daagt de gemeente voor de rechter. Aldi kiest eieren voor zijn geld en opent een vestiging net buiten het centrum van Winsum.

2013: Winsum koopt projectontwikkelaar uit

Het Boogplein is nog altijd een gapend gat in Winsum. Na meerdere rechtszaken wil de gemeente van Montagne af. In 2013 wordt bekendgemaakt dat de projectontwikkelaar moet worden uitgekocht voor 400.000 euro. Wat de gemeente precies heeft betaald, blijft echter onduidelijk.

Het Boogplein is in 2013 niks anders dan een braakliggend terrein © Jeroen Berkenbosch/RTV Noord

Begin 2014: Tweede projectontwikkelaar komt en gaat

2015: Bewoners willen een Lidl

De gemeente vraagt inwoners en ondernemers om hun ideeën voor het Boogplein. Dat stuit op stevige kritiek binnen de gemeenteraad: 'Dit college weet het niet meer en er is geen visie', stelt de VVD. Van de ideeën die in april 2015 binnenkomen, worden in augustus drie scenario's gemaakt. Het meest concrete idee komt van de twee Winsumer ondernemers Susan Wierenga en Dimitri Sennema: zij willen de Lidl naar Winsum halen. Verschillende bewoners en partijen vragen zich af of dat niet ten koste gaat van kleine ondernemers, maar de gemeenteraad geeft groen licht. Het blijkt ijdele hoop: de Lidl vindt het terrein 300 vierkante meter te klein. Ze wil minstens 2600m2, terwijl het Boogplein 2300 m2 aan ruimte heeft.

Het Boogplein in Winsum in 2016: komt hier een 'dak op poten'? © Gemeente Winsum

2016: Hoop op kleinere ondernemers

2019: Geen eerste paal de grond in

2021: Inwoners naar de rechter vanwege Jaagpad

Na dik twintig jaar concreet plan

Plan vernietigd door Raad van State

Woningen Boogkade voldoen niet meer

Helemaal terug naar de tekentafel