De oversteek

Ik hoor gekraak onder mijn zool. Ik heb een slak-met-huisje vertrapt. Huisje kapot en de bewoner dood, verpletterd onder mijn maatje 45. Ik kijk naar de grond en zie dat er een tsunami aan huisjesslakken de stoep probeert over te steken. Voorzichtig manoeuvreer ik mijn voeten boven en tussen de slakken. Met precisiestappen zet ik mijn tocht voort. Maar het is net als met precisiebombardementen en drone-aanvallen, er vallen onschuldige slachtoffers. Als ik de hindernis beslecht heb kijk ik nog een keer achterom. De slakken vluchten zo hard als ze kunnen naar veiliger haven. Ze glijden van de stoeprand de weg op. Het gros van de slakken word verpletterd onder de autobanden. De overlevenden stranden bij de stoeprand aan de overkant.

Invasie

Wat moet je ermee, met mensen die moord en brand schreeuwen over de Syrische vluchtelingen en iets roepen over invasie, gelukzoekers en islamisering. Zien ze dan niet hoe Syrië verscheurd is geraakt door moordende hordes. En als ze niet moorden, dat martelen ze je wel. En als ze dat niet doen, dan is er wel een westerse mogendheid die bommenop ze gooit. Tandeloos vluchten in een bootje, vrouw en kinderen verzuipen als ratten. Want ze willen de waanzin, de angst, een hel waarvan wij niet eens durven dromen, ontvluchten. En dan roepen de schreeuwers dat het gelukszoekers zijn: Profiteurs, ze hebben een mobieltje!!

Schamen die schreeuwers zich niet, of zijn ze overspoeld door een tsunami van haat en is hun verstand murw geslagen met het nooit eindigende geschreeuw: Grenzen dicht! Islamitisch gevaar! Tsunami! Invasie! Gelukszoekers!En dan hou ik het nog netjes.

En het schreeuwen gaat maar door. En door. En door. Minder minder minder! ‘Dan regelen we dat voor u.‘ Applaus!

Applaus voor haat. Applaus voor intolerantie. Applaus voor racisme. Applaus voor jezelf.

De Pavlov-hondjes van Geert Wilders

U heeft vast wel eens van hem gehoord: Ivan Petrovitsj Pavlov. De man die ontdekte dat als je honden een belletje liet horen alvorens ze eten te geven,  ze in no time al gingen kwijlen van het geluid van het belletje alleen: Het Pavlov-effect. Misschien vraagt u zich af wat dit met Geert wilders heeft te maken.

Geert Wilders liet gisteren een tweetscheet over bootvluchtelingen, iets met terugsturen van bootvluchtelingen. ‘Boeien,’ zou u kunnen zeggen ware het niet dat ene Tanja Jess het waagde een vraag te stellen te stellen aan Geert Wilders: ‘En waar moeten ze dan volgens u naartoe? Hup de gaskamers in? Of op de brandstapel?’

En Geert Wilders reageerde met: ‘Gewoon terugsturen? Jess, we can!’ En een scheldkanonnade van PVVers  waar de honden geen brood van lusten volgde. Scheldkanonnades van PVV-adepten, gericht aan Tanja Jess, als Pavlov-hondjes reagerend op een scheet van Geert Wilders, slaafs en hersenloos.

U kan het afdoen met dom en achterlijk, en dat is het natuurlijk ook, maar het is ook gevaarlijk, want deze dommekrachten kunnen op een goede dag hun hooivork uit de schuur halen om in actie te komen tegen ‘iets,‘ vanwege hun Geert.

Tanja Jess zit voorlopig achter een slotje op twitter om van die horde PVV-malloten af te zijn, terecht me dunkt. Ik had nog nooit van haar gehoord, cultuurbarbaar die ik ben, maar voor mij is ze een held.

Waarom die PVV gekkies zo vaak een enge hondenkop als ava hebben? Check de titel van mijn betoog

Die ‘ene van ons’ en zijn pleidooi voor concentratiekampen

Bangmakers goochelen met vluchtelingen

Ken je het verhaal van die half miljoen vluchtelingen van Geert Wilders? ... Die kwamen niet

Onderzoeker Flip van Dyke vertelt je hoeveel het er wel zijn

Wie de media volgt bekruipt soms het gevoel dat we te maken hebben met een tsunami aan vluchtelingen. Asielzoekerscentra zitten zo overvol, dat door het hele land noodopvangen uit de grond gestampt moeten worden. Maar ook die opvangcentra stromen over, vanwege dat gigantische aantal vluchtelingen, dat bovendien alsmaar toeneemt. Wie de cijfers van de afgelopen jaren bekijkt, lijkt een alsmaar stijgende lijn te zien van asielzoekers die, als ze straks eenmaal een verblijfsstatus hebben, ook nog eens onze sociale huurwoningen inpikken. Wilders heeft het inmiddels over zo’n half miljoen vluchtelingen. Maar wat klopt er eigenlijk van het beeld van die groeiende instroom van asielzoekers? Niet veel, betoogt Flip van Dyke die al jaren onderzoek doet naar de cijfers achter het verhaal.

Flip van Dyke blogt al zes jaar over migratiecijfers. De redactie van Joop belde met hem om te achterhalen wat hij de afgelopen zes jaar zoal heeft ontdekt, maar ook om erachter te komen wat hem drijft om diep de cijfers in te duiken.

"Zes jaar geleden heb ik mijn eerste blog geschreven. Er werd zo veel bericht over massa-immigratie uit moslimlanden, dat ik nieuwsgierig werd naar hoe groot die massa-immigratie nou eigenlijk is. Alleen het woord massa-immigratie zegt op zich niets, het is maar een kreet. Toen ik probeerde uit te vinden om welke getallen het ging, kon ik tot mijn verbazing niets vinden. En dus ben ik zelf maar aan de gang gegaan, door met CBS-cijfers puzzelen, maar ook door uit te zoeken wat nu precies een moslimland is. En zo kwam ik bij de reële aantallen uit."

De uitkomst verraste Van Dyke. Niet alleen was de immigratie lager dan hij van tevoren had gedacht, de emigratie was ook nog eens hoger. Het uiteindelijke saldo van "massa-immigratie" uit moslimlanden was zo gering, dat het woord 'massa' totaal niet van toepassing kan zijn. Media namen de term desalniettemin klakkeloos van elkaar over, waardoor het beeld van een massale immigratie beklijft.  

Tegenwoordig schrijft Van Dyke voornamelijk over asielcijfers, een ingewikkelde kwestie omdat zowel politici, als media en betreffende instanties (COA, IND, maar ook CBS) een aantal termen door elkaar gebruiken. 

"Het ministerie maakt het lastiger dan het in werkelijkheid is", legt van Van Dyke uit. "Door termen als 'asielinstroom' en 'asielzoekers' als synoniemen te gebruiken, terwijl ze in werkelijkheid twee verschillende dingen betekenen. Bij berichtgeving hierover hebben veel media het simpelweg niet door, waardoor een vertekend beeld ontstaat van het daadwerkelijke aantal mensen dat Nederland fysiek binnenkomt."

De belangrijkste begrippen
Asielzoekers (eerste aanvragers – inclusief in Nederland geboren baby's van asielzoekers) zijn de mensen die zich spontaan melden met het verzoek om bescherming. Onder asielinstroom wordt verstaan, naast asielzoekers, ook eventuele tweede- en vervolg aanvragen die afgewezen asielzoekers kunnen indienen en de nareis. De familieleden van asielzoekers met een verblijfsvergunning dienen geen asielaanvraag in. Zij krijgen een verblijfsvergunning o.g.v. gezinshereniging.

Een aantal politici neemt een loopje met de werkelijkheid. Of er opzet in het spel is of niet, schadelijk is dat wel. Neem nu Geert Wilders. De PVV-leider beweert dat er wel een half miljoen vluchtelingen per jaar naar Nederland komen, maar ook Zijlstra zaait paniek door te beweren dat 'een stad zo groot als Utrecht' gebouwd zou moeten worden om het aantal asielzoekers te kunnen huisvesten. 

"Het ministerie gebruikt de termen door elkaar. Zo was het aantal asielzoekers vorige week naar mijn schatting 1.000 op een totaal van een asielinstroom van 1.500. De nareis was ongeveer 450 en de extra aanvragen 50. Het zou nog niet zo erg zijn als er niet volop gerekend wordt met de asielinstroom om tot het aantal nareis te komen. Zo komt Wilders per jaar op een half miljoen mensen en Zijlstra tot 'een stad zo groot als Utrecht'. En iedereen zich maar afvragen waarom de crisis zo lang geduurd heeft," aldus Van Dyke.

Door de begrippen zo door elkaar te gebruiken, gaat er in de communicatie iets goed mis.

“Als je de Kamerstukken van de debatten leest, bijvoorbeeld die van 6 oktober, dan zie je dat de asielinstroom en asielzoekers als synoniemen worden gebruikt. Klaver heeft het in een vraag over asielzoekers, dan antwoordt Rutte over asielinstroom. Dat is zo lastig, omdat je het over twee verschillende dingen hebt.” 

Van Dyke noemt als voorbeeld de Algemene Beschouwingen van 16 september. In de eerste termijn van de Kamer komt het woord 'asielinstroom' niet één keer voor. Hij telde het aantal keer dat het woord asielzoekers voorkomt: maar liefst 71 keer. "De volgende dag komt Rutte aan het woord en dan zien we ineens 24 keer het woord (asiel-)instroom. Niemand in de Kamer snapt het verschil, op Fritsma (PVV) na natuurlijk maar die houdt uiteraard z’n mond", aldus Van Dyke.

"Het belangrijkste cijfer is het aantal dat daadwerkelijk binnenkomt. Ik heb berekend dat het in 2015 44.000 daadwerkelijke vluchtelingen eerste aanvragers betreft. Vervolgens heb ik berekend tot hoeveel verblijfsvergunningen dat zal leiden, inclusief nareizigers, dan kom ik uit op 60.000 verblijfsvergunningen over 2015. Dat is twee keer zoveel als vorig jaar."

Maar lang niet zoveel als de half miljoen van Wilders.

Volgens Van Dyke is er in andere landen in Europa minder verwarring over de asielaanvragen, omdat ze daar de term 'asielinstroom' niet hebben verzonnen, en consequent het inclusieve 'asielzoekers' gebruiken, al is daarin ook vaak de tweede en vervolgaanvragen opgenomen. UNHCR houdt alleen de eerste aanvragen bij, ook Eurostat probeert dat steeds meer te doen. De nareizigers worden, voor zover Van Dyke kan inzien, nergens in de asielcijfers meegenomen. Eén van de gevolgen van de diffuse term 'asielinstroom', is dat de Nederlandse asielinstroom wordt vergeleken met de asielzoekers buiten ons land. "Onzin dus."

De cijfers die van belang zijn
Uiteindelijk is maar een aantal cijfers echt van belang voor ons land en voor de politiek. Om beleid te ontwikkelen voor op de lange - en op de korte - termijn is het handig om te weten:
- Hoeveel asielzoekers er naar ons land komen
- Hoeveel asielzoekers daarvan een verblijfsvergunning krijgen
- Hoeveel nareizigers dat als gevolg heeft. 

Van Dyke berekende dat bijvoorbeeld de 1.000 asielzoekers uit de eerste week van december zullen leiden tot 1.350 verblijfsvergunning: 750 voor de asielzoekers zelf, en pakweg 600 voor nareizigers.

NOS begrijpt het niet
Een concreet voorbeeld van hoe de twee begrippen tot verwarring leiden is de berichtgeving van de NOS over de asielinstroom en het 'record aantal' asielzoekers in september en oktober. 

In september gebeurde er iets bijzonders: het aantal asielzoekers was zo groot dat de IND het niet kon bijbenen. Het gevolg was dat zo’n 4.200 asielzoekers geen aanvraag konden indienen in oktober. Dat was een probleem voor de IND, want die tellen sinds jaar en dag het aantal formuliertjes in plaats van de mensen.

In de communicatie naar buiten telde de IND die 4.200 wél bij de cijfers van september. Zo kwamen ze op 12.800 asielinstroom, waaronder 10.620 asielzoekers. De achterstand van 4.200 formulieren is in oktober met 2.900 ingelopen. In die maand zijn dus 2.900 formulieren meer ingevuld dan de daadwerkelijke instroom was. Het aantal nieuwe asielzoekers was in werkelijkheid 7.100. Het aantal ingevulde formulieren was echter 9.995. 

Het CBS meldde op 16 november onder de kop 'Bijna 12 duizend asielaanvragen in oktober'. Het statistiekbureau presenteerde daarbij de cijfers:

"Het aantal nieuw geregistreerde asielzoekers en nareizigers is in oktober opgelopen tot 11,7 duizend. Dat zijn er meer dan ooit in een maand. In september waren het er nog 8,4 duizend. Dat meldt CBS."

Formeel klopt het bericht, maar de boodschap die overkomt is stijging in oktober nadat we september al zo’n gigantisch aantal hadden gehad. "Ik noem dit misleiding en laat niemand mij wijsmaken dat ze bij de IND en CBS niet wisten wat ze deden", aldus Van Dyke.

Voor de jaarcijfers maakt het uiteindelijk niet uit, maar voor het beeld dat blijft hangen wel. Bovendien is de daling in oktober van meer dan 30% ook interessant, omdat het aantal mensen dat de Middellandse Zee overstak wél groeide.

Het effect van de achterstand van september werkt overigens ook door tot in november. Op 1 november was er nog een achterstand van 1.300, die inmiddels is weggewerkt. De getallen in de grafiek hierboven bij november zijn een schatting van Van Dyke. Naar zijn berekening daalde het aantal asielzoekers opnieuw met 30%.  

Media verdiepen zich niet in de cijfers
De verwarring in de media is journalisten deels zelf aan te rekenen, vindt Van Dyke. Ze verdiepen zich niet in de cijfers, zijn er niet in geïnteresseerd. Maar ook het gemak van het overnemen van een persbericht, dat om 06.00 uur ’s ochtends binnenkomt en nog even mee moet, leidt tot het scheve beeld. En de politiek?

"Rechts vindt het prachtig, want het komt hen goed uit dat de cijfers te hoog zijn. Rechts Nederland scoort er ontzettend goed mee, terwijl links zichzelf te goed vindt om zich met cijfers bezig te houden."

Vragen van het lid Fritsma aan de minister van Justitie over onderzoek waaruit blijkt dat asielzoekers vier keer zo vaak als Nederlanders van criminele activiteiten worden verdacht.

De heer Fritsma (PVV):
Voorzitter. Onlangs is een schokkend rapport verschenen. Uit dit rapport, Asielzoekers en criminaliteit genaamd, blijkt dat asielzoekers veel vaker dan de gemiddelde Nederlander van criminele activiteiten worden verdacht. Ik wijs op enkele cijfers uit dit rapport. Van alle asielzoekers wordt 5,4% van een misdrijf verdacht. Van alle asielzoekers wier asielverzoek is afgewezen en die illegaal in Nederland zijn gebleven, wordt zelfs 10% van criminele activiteiten verdacht. Ter vergelijking: van alle Nederlanders wordt 1,5% van een misdrijf verdacht, terwijl van alle Marokkanen in Nederland 6,1% van een misdrijf wordt verdacht. Deze cijfers tonen aan dat asielzoekers een zeer groot veiligheidsprobleem vormen. Hierbij is het van belang om op te merken dat ruim een kwart van de criminele asielzoekers van het plegen van gewelddadige delicten zoals bedreiging, mishandeling en doodslag wordt verdacht. De PVV-fractie vindt dat dit probleem van criminele asielzoekers keihard moet worden aangepakt. Ik stel daarom de volgende vragen aan de minister. Kan de minister ervoor zorgen dat alle onrechtmatig in Nederland verblijvende criminele vreemdelingen zo snel mogelijk het land uit worden gezet? Kan hij ervoor zorgen dat aan het veroordelen van criminele asielzoekers topprioriteit wordt verleend, zodat zo veel mogelijk kwaadwillenden op grond van een veroordeling een verblijfsvergunning kan worden geweigerd? Kan de minister er tevens voor zorgen dat de verblijfsvergunning van iedere vreemdeling die een misdrijf pleegt, wordt ingetrokken? Nu hangt dit immers nog steeds af van de verblijfsduur in Nederland. Ten slotte: kan de minister uiteenzetten wat er wordt gedaan om de asielprocedures te verkorten, zodat de overlast afneemt? Deze vragen zijn erg belangrijk, omdat de PVV-fractie voor een veilig Nederland staat dat verschoond blijft van criminele gelukszoekers.
Minister Hirsch Ballin:
Voorzitter. Het rapport waar de vragen van de heer Fritsma betrekking op hebben, is heel recentelijk verschenen. Eigenlijk gaat het ook om meerdere rapporten. De rapportage in kwestie bestaat namelijk uit een aantal deelrapporten. Zij zijn op 19 januari jongstleden verschenen, dus ik reken graag op begrip van de Kamer voor het feit dat er nog geen uitgewerkte reactie op deze rapporten kan worden gegeven. Het is uiteraard wel mijn bedoeling om die te geven zodra de rapporten zijn geanalyseerd op hun beleidsmatige betekenis. Dat zij van betekenis zijn voor het beleid, is duidelijk. Om de rapporten is daarom ook gevraagd.
Onze eerste indruk is dat zij om een complex onderwerp gaan. Uiteraard moeten de cijfers goed worden bestudeerd, maar moet ook worden achterhaald wat de oorzaken, achtergronden en verschillen zijn. Er zijn namelijk verschillende soorten criminaliteit. Bovendien verschillen de cijfers naar gelang van het onderscheid tussen legaal en illegaal in Nederland verblijvende mensen.
Een van de punten waarvoor de heer Fritsma nu al aandacht vraagt, is de relatie tussen de duur van de asielprocedure en crimineel gedrag. Die relatie heeft hem aanleiding gegeven om het belang nog eens te onderstrepen van versnelling van deze procedures, een streven dat onomstreden is in Kamer en kabinet. Wij moeten intussen wel de oorzaken van crimineel gedrag onder asielzoekers goed bezien. Zoals de onderzoekers al aangeven, is er geen noodzakelijk verband tussen de duur van een asielprocedure en crimineel gedrag onder asielzoekers. Bij de eerste scan van de rapporten heb ik geconstateerd dat er een veelheid van factoren is die daarbij een rol speelt.
In de kabinetsreactie op de evaluatie van de Vreemdelingenwet 2000, die op 13 oktober van het vorige jaar naar de Kamer is gestuurd, is een aantal maatregelen opgenomen om de zorgvuldigheid, de snelheid en de doeltreffendheid van de asielprocedure verder te verhogen. Hierbij gaat het om het naar voren halen van de in het Vreemdelingenbesluit 2000 voorgeschreven rusttermijn van zes dagen in de procedure, om een betere voorbereiding van de asielzoeker in de TNV op de asielprocedure en het in alle gevallen afronden van het nader gehoor in de aanmeldcentrumprocedure. Dit is dus staand beleid, gericht op verkorting van de verblijfsduur. Daarbij komt nog dat de IND bezig is om het casemanagement op zo'n manier in te voeren dat snelheid en kwaliteit worden vergroot. Verder komt daarbij nog dat er een nieuwe terugkeerorganisatie, de Dienst Terugkeer & Vertrek is opgericht die zeer recent, op 1 januari jongstleden van start is gegaan. Deze organisatie heeft als hoofddoel, het terugkeerproces efficiënter te maken door een op de persoon gerichte manier van werken. De dienst werkt op basis van het casemanagement en heeft op de geëigende momenten contacten met de vreemdeling. Dit zijn allemaal zaken die gericht zijn op versnelling van de procedure en die behoren tot het staande beleid.
Er vindt dus een nadere analyse plaats van de rapporten die zijn uitgebracht. Het is onomstreden dat het uitzetten van criminelen behoort tot het beleid. De Kamer weet dat er een uitzondering is gemaakt voor criminelen. Met betrekking tot het intrekken en de glijdende schaal verwijs ik naar wat mijn voorgangster in deze portefeuille uitgebreid met de Kamer heeft besproken.
De heer Fritsma (PVV):
De minister geeft aan dat er verschillende oorzaken zijn van crimineel gedrag van asielzoekers. De fractie van de PVV doet niet mee aan het goedpraten van crimineel gedrag. Als iemand in Nederland is en een misdrijf pleegt, zit hij fout en hoeft er daarvoor niet veel begrip te zijn.
Verder staat de minister uitgebreid stil bij de procedurele aspecten waarover ik het had, maar minder bij mijn andere vragen. Ik begrijp dat wij het hierbij nog niet over definitieve cijfers hebben, maar ook in dit rapport wordt aangegeven dat er wel degelijk iets aan de hand is. Daarom blijft mijn vraag overeind, wat er gebeurt om alle onrechtmatig in Nederland verblijvende criminelen zo snel mogelijk het land uit te krijgen. Mij bereiken bijvoorbeeld signalen dat Marokkaanse vreemdelingen die in Nederland in procedure zijn maar die procedure hier niet mogen afwachten omdat zij misdaden hebben begaan, niet gemakkelijk worden teruggenomen door Marokko. Is dit waar en, zo ja, wat kan daaraan dan worden gedaan?
Ik ben op de hoogte van de glijdende schaal waarover de minister ook iets zei. Het hangt inderdaad van de verblijfsduur in Nederland af wanneer een verblijfsvergunning wel of niet wordt ingetrokken. De fractie van de PVV vindt dat niet helder. Als je als immigrant wordt toegelaten, dien je je aan de regels te houden. Als je dat niet doet, dan heb je je eigen ruiten ingegooid en dien je te vertrekken. Ik zou willen dat de minister deze heldere opstelling volgt.
Minister Hirsch Ballin:
Het lijkt mij dat dit niet het moment is om grondig te spreken over de glijdende schaal en de relatie die daarin wordt gelegd met de duur van legaal verblijf. Deze kwestie is vele malen aan de orde geweest in de nu ten einde lopende kabinetsperiode. Ik wil nog wel ingaan op een paar andere dingen die de heer Fritsma heeft gezegd.
Hij zei dat het niet om definitieve cijfers gaat. De rapporten waarom het gaat, zijn klaar; het gaat alleen nog om de betekenis van deze rapporten voor het beleid. Ik zal de Kamer hierover nog een brief sturen.
Er zijn in de afgelopen jaren heel wat maatregelen genomen op het gebied van de terugkeer van uitgeprocedeerde asielzoekers; ik heb al gewezen op de start van de Dienst Terugkeer & Vertrek. Het moge duidelijk zijn dat een vreemdeling die niet meewerkt aan zijn terugkeer, in sommige gevallen moeilijk het land uit te zetten is, maar wij zullen de relaties met de landen van herkomst zo veel mogelijk verbeteren, opdat de terugkeer van zulke vreemdelingen gemakkelijker verloopt.
Bij eerste toelating geldt er geen relatie tussen de hoogte van de straf en de duur van het verblijf van een vreemdeling, dus op dit punt past ook nu al een nuancering van het beleid. Ik zie in de beschikbare rapportage op dit moment dan ook alleen aanleiding om nogmaals de verzekering te geven dat er juist om deze rapportage was gevraagd omdat wij de zaak onder ogen wilden zien. Aan de hand van deze rapportage zullen wij bezien of er beleidsmatige consequenties dienen te worden getrokken, maar ik zou willen waarschuwen voor overijlde conclusies uit cijfers die steeds alleen betrekking hebben op een deel van de problematiek, op een deel van de criminaliteit, cijfers die een nadere analyse vereisen.
De heer De Wit (SP):
Ik heb de rapporten ook nog niet kunnen bekijken, omdat ze zo recent zijn. Er wordt in de berichten over dit onderwerp gesproken van een verdenking van strafbare feiten. De cijfers op dit punt liegen er niet om, maar klopt het nu dat het alleen gaat om geregistreerde verdenkingen en nog niet om uiteindelijke veroordelingen? Dit zou voor de percentages een verschil kunnen maken.
Zonder uitgebreid in te gaan op de in het rapport genoemde oorzaken van ontsporing en criminaliteit vraag ik de minister of ook hij heeft gezien dat mensen door de lange procedure in psychische problemen geraken en dat dit een bron van ontsporing kan zijn, net als de buitengewoon lage dagvergoeding? Dit zou voor de regering een aansporing moeten zijn om dit alles uitgebreid te bekijken en er een oordeel over te geven. Dit kan dan meteen verwerkt worden in de brief die de Kamer nog zal ontvangen.
Minister Hirsch Ballin:
Voorzitter, zoals ik zojuist al heb laten blijken, ben ik het met de heer De Wit eens dat de cijfers preciezer bestudeerd moeten worden en dat wij geen overijlde conclusies moeten trekken. Vergelijkingen moeten wij zo maken dat wij verdachten of veroordeelden met elkaar vergelijken. Ik neem aan dat de rapporten op dit punt degelijk zijn, maar het is goed om hier steeds op te letten.
Het gaat om vier deelrapporten. Het vierde deelrapport is een samenvattende beschouwing met beleidssuggesties. In de brief die nu wordt voorbereid, zal ik met name daarop reageren. Van de drie hieraan ten grondslag liggende deelrapporten gaat er een over asielmigratie en criminaliteit en een ander over criminaliteitspatronen en criminele carrières van asielzoekers. Het derde heeft als titel "Ik probeer alleen maar mijn leven te leven; uitgeprocedeerde asielzoekers en criminaliteit". Uit de titel blijkt al dat het om zeer verschillende situaties gaat, een reden te meer om zowel de oorzaken als de remedies te analyseren.
De heer Çörüz (CDA):
Het is te waarderen dat u zorgvuldig omspringt met getallen, met name als het gaat om een causaal verband tussen etniciteit en criminaliteit. U zegt dat het om een nieuw rapport gaat; dat is waar, maar ik wil toch onder uw aandacht brengen dat het WODC, dus uw eigen departement, enige jaren geleden al het rapport "Schimmige werelden" heeft uitgebracht. Daarin wordt eigenlijk hetzelfde geconcludeerd. Men gaat daarin zelfs een stapje verder, want men brengt ook de toename van de criminaliteit onder Oost-Europese jongeren onder de aandacht. Destijds heb ik gevraagd om een plan van aanpak. Ik meen dat daarvoor nu de tijd rijp is. Weer een onderzoek doen, lijkt mij een beetje overbodig. Uw departement heeft immers al een onderzoek uitgevoerd. Is niet het moment aangebroken voor iets anders, juist om te voorkomen dat wij stigmatiseren? Ik denk ook aan de jonge asielzoekers en aan de jongeren die uit Oost-Europa naar Nederland komen en vraag u dus of het niet tijd is om met een plan van aanpak te komen.
Minister Hirsch Ballin:
Ik bevestig graag dat er al eerder signaleringen zijn geweest, ook met betrekking tot de op zichzelf rijkelijk complexe factor van de etniciteit. Ik meen dat die voor het eerst aan de orde kwam in het beleidsplan Recht in beweging, dat in 1990 is uitgebracht. Er is nu een rapportage verschenen over zeer specifieke situaties. Daarbij is, zoals ik zei, een onderverdeling gemaakt. Er hoeft niet aan getwijfeld te worden dat de reden voor het vragen om deze rapporten is gelegen in de wens om op een gepaste manier beleid te voeren. Dat beleid moet dus niet lijken op grof kanonsgeschut, maar moet rekening houden met alle relevante verschillen. U herinnert er terecht aan dat wij het ook moeten hebben over andere doelgroepen. Er zijn vormen van criminaliteit waarbij de autochtonen zwaar ondervertegenwoor­digd zijn, zoals bij de bouwfraude.
De voorzitter:
U zult bedoelen: allochtonen.
Minister Hirsch Ballin:
Wij moeten inderdaad de realiteit goed in het oog houden. Wij moeten alles onder ogen zien en geen taboes laten gelden. Dat is precies de reden waarom ik zojuist een brief heb toegezegd. Die moet een meer verantwoorde reactie op deze rapporten vormen.
Mevrouw Azough (GroenLinks):
Ook ik heb nog niet de tijd gehad om het rapport heel goed te lezen. Ik heb het wel diagonaal doorgenomen. Uit de conclusies en de aanbevelingen van de wetenschappers die aan het rapport hebben gewerkt, klinkt toch heel duidelijk kritiek door op het terugkeerproject. Bijna 40% van de mensen die in dat project zaten, behoorden uitgezet te worden. Zij zijn echter met onbekende bestemming verdwenen, dus in de illegaliteit gekomen. Zij overleven op straat, in een noodopvang of iets dergelijks. De conclusies en aanbevelingen zie ik toch als een heel duidelijke diskwalificatie van het gevoerde beleid van het kabinet. Hebt u het rapport ook als zodanig gelezen?
Minister Hirsch Ballin:
Nee. Het rapport is op 19 januari uitgebracht. Dus als wij het hebben over een goed tijdstip om het rapport grondig te bespreken, dan is daarvoor een betere datum te vinden dan 23 januari. Ik heb slechts kennis kunnen nemen van de hoofdpunten van deze omvangrijke rapportages. Op een bepaald punt kan ik het echter geheel met u eens zijn: het is vooral van belang de beleidsmaatregelen af te stemmen op de inhoud van deze rapporten en niet op eerste indrukken daarvan. De conclusie die ik al wel getrokken heb bij een eerste scanning van de rapporten betreft het tempo van uitvoering van het terugkeerbeleid. Bij mensen met criminele antecedenten die ook ongedocumenteerd zijn, doet zich een lastige situatie voor met betrekking tot de kennelijke landen van herkomst. Wij berusten niet in het feit dat dit een probleem is. Het beleid brengt ook met zich mee dat de gesprekken met de autoriteiten van de landen van herkomst zo worden gevoerd dat oplossingen worden gevonden. Een van de positieve ervaringen van het terugkeerproject is dat de geïndividualiseerde benadering en het aangaan van gesprekken bijdragen aan het vinden van de weg terug die de wet voorschrijft. Deze ervaringen zijn ook elders opgedaan.
De heer Spekman (PvdA):
Wij wachten natuurlijk graag uw commentaar af. Als mensen niet deugen, deugen zij niet en dan moeten wij ze aanpakken.
Minister Hirsch Ballin:
Zo is dat.
De heer Spekman (PvdA):
Daarom vind ik het belangrijk om een bepaalde groep eerst in aanmerking te nemen en dat is de groep van de zogenaamde onuitzetbaren. Van de veelplegers in de stad Utrecht was een onuitzetbare nummer één. In deze Kamer werd vaak over die persoon gesproken, maar hij kwam steeds weer op straat en bleef een veelpleger, tot frustratie van velen. Het systeem kent dus een lek voor degenen die echt niet deugen. Ik zou graag zien dat de minister in zijn brief dergelijke gevallen aan de orde stelt. Dit is namelijk een heel belangrijke groep en zij is straat- en beeldbepalend.
Verder denk ik aan de administratieve verwijdering, de administratieve afboeking. Ik zou het prettig vinden dat niet alleen de landen van herkomst in aanmerking worden genomen, maar ook de mogelijkheden van Nederland. Wat kan Nederland beter doen? Er staat een doelstelling in de begroting. Daarover hebben wij gediscussieerd. Ik wil graag weten op welke manier u de praktijk voor de straat zodanig met nieuw beleid denkt te veranderen dat die meer in overeenstemming komt met de begroting. Daarin staat de doelstelling dat mensen óf in Nederland blijven óf daadwerkelijk terugkeren naar het land van herkomst. Van dat laatste is nu totaal geen sprake, terwijl de Nederlandse overheid op dit punt een rol heeft te vervullen.
Minister Hirsch Ballin:
Ik zal de suggesties van de heer Spekman graag betrekken bij de beleidsbrief die ik al heb toegezegd. Het lijkt mij helder dat de realiteit die in de rapporten staat over crimineel gedrag en oververtegenwoordiging in aantallen verdachten, onder ogen moet worden gezien. Het strafrechtelijk beleid en het vreemdelingenbeleid zijn erop gericht, deze criminaliteit krachtig aan te pakken. Dat betekent dus ook dat er gevolgen aan worden verbonden als wij een crimineel gedragspatroon zien bij mensen die hier niet of niet definitief zijn toegelaten. Het is van groot belang dat inspanningen worden gericht op een daadwerkelijk vertrek uit Nederland, en niet alleen op een administratief vertrek.

Criminaliteit in relatie tot integratie van etnische minderheden 
Nr. 1153 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN JUSTITIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 20 april 2007

Achtergrond
In opdracht van het Onderzoeksprogramma Politie en Wetenschap (OP&W) is onderzoek gedaan naar criminaliteit onder asielzoekers. De resultaten van het onderzoek staan vermeld in het rapport Asielzoekers & Criminaliteit dat op 19 januari jongstleden door OP&W is gepubliceerd.
In deze brief treft u mijn reactie op het rapport aan. Hiermee kom ik tegemoet aan de toezegging van de minister van Justitie, gedaan tijdens het vragenuur van 23 januari jongstleden, de Kamer een schriftelijke reactie
op het rapport te zullen sturen en aan de motie-Varela met betrekking tot criminaliteit onder vreemdelingen en allochtonen (TK 2005–2006, 19 637, nr. 984).
1. Inleiding
Het onderzoek had tot doel inzicht te verschaffen in de mate van betrokkenheid bij criminaliteit van in Nederland verblijvende asielzoekers en de aard van de delicten waarbij zij betrokken zijn. Daarbij werd gekeken naar
leeftijd, geslacht en nationaliteit van asielzoekers die verdacht worden van criminaliteit en werd de aard en de omvang van criminaliteit onder asielzoekers vergeleken met de aard en de omvang van criminaliteit onder
Nederlanders.
Voor het onderzoek is gebruik gemaakt van informatie over asielzoekers die de afgelopen 15 jaar een asielverzoek hebben ingediend en van politiebestanden waarin personen staan geregistreerd die in de periode 1996 tot en met 2004 werden verdacht van betrokkenheid bij een misdrijf.
Om een beeld te krijgen van de aard en de omvang van criminaliteit onder asielzoekers zijn 105 casus onderzocht. Tenslotte hebben de onderzoekers 26 criminele uitgeprocedeerde asielzoekers geïnterviewd om onder meer
een beeld te krijgen van de beweegredenen van deze groep om delicten te plegen, de eventuele criminele voorgeschiedenis in het land van herkomst, de invloed van de sociale omgeving en de eventuele invloed
van de verblijfsstatus bij het ontwikkelen van crimineel gedrag.

Opgemerkt dient te worden dat het onderzoek een aantal beperkingen kent. Zo is het gebaseerd op gegevens uit 2004, recente gegevens zijn niet in het onderzoek betrokken. Daarnaast geldt dat de onderzochte populatie asielzoekers relatief gering is.
Voorts is voor het onderzoek geen gebruik gemaakt van gegevens van veroordeelden, de onderzoekers hebben zich beperkt tot het gebruik van gegevens van verdachten zoals die geregistreerd staan in het HKSsysteem van de politie. Het is daardoor niet mogelijk om op basis van dit rapport conclusies te trekken over de daadwerkelijke aard en de omvang van criminaliteit onder asielzoekers in Nederland. Het rapport kan slechts als een indicatie worden gezien.
Het gebruik van alleen gegevens van verdachten en niet ook gegevens van veroordeelden is een keuze geweest van de opdrachtgever van het onderzoek en de onderzoekers. Navraag bij de onderzoekers heeft uitgewezen
dat er ten tijde van het onderzoek geen mogelijkheid bestond om gegevens van verdachten en van veroordeelden automatisch aan elkaar te koppelen. Een dergelijke koppeling zou alleen kunnen worden gelegd op basis van handmatig dossieronderzoek hetgeen niet binnen het geplande tijdpad voor het onderzoek was voorzien.
Tenslotte is een groot aantal in het rapport genoemde punten al geconstateerd en in de meeste gevallen zijn reeds maatregelen getroffen tot het oplossen daarvan (hiervoor verwijs ik naar mijn reactie op de aanbevelingen in hoofdstuk 3 van deze brief). Door de lange looptijd van het onderzoek is een aantal conclusies en aanbevelingen reeds achterhaald.
2. Onderzoeksresultaten
Gelet op de grote hoeveelheid gegevens in het rapport, volsta ik met de hoofdlijnen.
Van de 74 000 asielzoekers met een verblijfsvergunning werd in 2004 3% verdacht van een misdrijf, van de 34 000 asielzoekers die in 2004 nog in afwachting waren van een beslissing op hun asielverzoek werd 5% verdacht van een misdrijf. In relatie tot de gehele Nederlandse bevolking worden asielzoekers vaker verdacht van criminaliteit dan Nederlanders, maar gemiddeld minder vaak dan veel (traditionele) allochtone herkomstgroepen,
zoals bijvoorbeeld Antillianen (7,5%), Marokkanen (6,1%), en Surinamers (5,0%). Bij uitgeprocedeerde asielzoekers ligt dit percentage hoger. Geschat wordt dat er ongeveer 2400 uitgeprocedeerde criminele asielzoekers in Nederland verblijven. Asielzoekers afkomstig uit Noord- Afrika en Oost-Europa worden relatief vaak verdacht van betrokkenheid bij criminele activiteiten. Verder wordt vastgesteld dat criminaliteitspatronen onder asielzoekers overeenkomen met die onder de Nederlandse bevolking: mannen, jongeren en alleenstaanden komen vaker in aanraking met
de politie dan vrouwen, ouderen en gehuwden/samenwonenden.
Voor het onderzoek naar criminaliteitspatronen en criminele carrières van asielzoekers zijn 105 zaken onder de loep genomen. De gevonden criminaliteitspatronen worden voor een deel verklaard uit persoongebonden
factoren zoals onverwerkte trauma’s. Psychische problemen van asielzoekers treden vaak op in wisselwerking met institutionele factoren zoals de duur en het verloop van de toelatingsprocedure en de leefbaarheid en veiligheid van het asielzoekerscentrum en het toezicht dat op asielzoekers wordt uitgeoefend.
Voorts wordt gesteld dat asielzoekerscentra gelegenheid kunnen bieden tot het afzetten van illegale goederen en diensten op meer georganiseerde wijze en kan het verblijf in een asielzoekerscentrum als dekmantel dienen
voor criminele activiteiten.
Gebleken is echter dat asielzoekers die betrokken zijn bij zware en/of georganiseerde criminaliteit meestal niet (meer) op een asielzoekers-centrum verblijven en vaak samenwerken met landgenoten of personen met dezelfde etnische of culturele achtergrond die deel uitmaken van criminele groepen of netwerken. Het gaat hierbij vaak om ex-asielzoekers
waarvan een deel zich als vergunninghouder heeft gevestigd. Een ander deel is na strafrechtelijke vervolging tot ongewenst vreemdeling verklaard en dient, na het uitzitten van de straf, Nederland te verlaten.
Bij asielzoekers die bij vormen van georganiseerde criminaliteit betrokken zijn geraakt, leek er soms sprake te zijn van «importcriminaliteit». Hiervan is volgens de onderzoekers sprake als de asielzoeker al crimineel actief
was in het land van herkomst en doelbewust naar Nederland is gekomen vanwege de vermeende mogelijkheden voor criminele activiteiten.
Op basis van de beschikbare gegevens hebben de onderzoekers niet kunnen vaststellen of «importcriminaliteit» daadwerkelijk aan de orde is.
Onder 26 criminele asielzoekers is onderzoek verricht naar de aard van de criminele activiteiten die zij hebben verricht. Hieruit komt naar voren dat er vaak sprake is van verblijfscriminaliteit. Hieronder wordt verstaan delicten die erop gericht zijn om in Nederland of een ander westers land te verblijven zoals het gebruik van valse of vervalste reisdocumenten, het reizen met een reisdocument van een ander, zich niet kunnen legitimeren of het tonen van een vals identiteitsdocument in Nederland. Daarnaast is er sprake van bestaanscriminaliteit waarbij het gaat om delicten die
migranten in staat stellen om inkomsten te verwerven waardoor zij in Nederland kunnen leven zoals werken met valse of vervalste documenten, winkeldiefstal, drugshandel en heling. Een derde categorie betreft verslavingsgerelateerde criminaliteit waarbij het gaan om allerlei vormen van criminaliteit die voortvloeien uit drugsverslaving. Ten slotte is er
sprake van overige criminaliteit waaronder seksuele delicten en rijden onder invloed.
3. Conclusies en aanbevelingen en reactie Staatssecretaris van Justitie

Asielprocedure en opvang
De onderzoekers concluderen dat de resultaten van het onderzoek de noodzaak tot een snelle beslisprocedure ondersteunen. Langdurig verblijf in de opvang verhoogt het risico betrokken te raken bij criminaliteit. Een
snelle en tegelijkertijd zorgvuldige beslisprocedure voorkomt een onnodig lang verblijf in de asielopvang en kan wellicht voorkomen dat asielzoekers
er alles aan zullen doen om uitzetting te voorkomen. Ook is het wenselijk om de zelfredzaamheid van asielzoekers te versterken. Door de onderzoekers wordt aanbevolen om aan de volgende voorwaarden extra aandacht
te besteden: voldoende leefgeld en materiële voorzieningen, veiligheid en geborgenheid (vertrouwenspersonen), leefbaarheid (kort verblijf in opvang, privacy en mogelijkheden tot opvoeding van kinderen), opleiding en werk.

Reactie
Uit de onderzoeksresultaten komt naar voren dat verschillende factoren een rol spelen bij de betrokkenheid van asielzoekers bij criminaliteit. Zo wordt in het rapport geconstateerd dat de relatie tussen achtergrondkenmerken
zoals geslacht, leeftijd, sociale banden en herkomst en het al dan niet verdacht zijn van criminaliteit sterker is dan de relatie tussen de verblijfstitel en het al dan niet verdacht zijn van criminaliteit. Ook blijkt dat een gedeelte van de asielzoekers het criminele pad verkiest eerst nadat hen een verblijfstitel is verleend. Onzekerheid over de verblijfstitel en het verblijf in de asielopvang blijken op zichzelf geen doorslaggevende factor te vormen maar kunnen van invloed zijn op het besluit van de asielzoeker om criminele activiteiten te ontplooien.
Wat de achterliggende redenen ook zijn, het begaan van strafbare feiten kan niet worden geaccepteerd. Ik wijs erop dat ook voor de komende vier jaar het terugdringen van criminaliteit voor het kabinet prioriteit heeft.
Daarbij zal tevens extra aandacht worden besteed aan preventieve maatregelen.
Voor wat betreft de aanpak van criminaliteit onder specifieke probleemgroepen en recidive is in 2005 een pakket maatregelen getroffen. Hierbij valt te denken aan de beleidsprogramma’s Jeugd terecht, Jeugdsancties
nieuwe stijl en Operatie Jong en het beleidsprogramma Terugdringen Recidive. (TK 2004–2005, 30 023, nr. 1). Reeds in 2004 zijn er maatregelen genomen ter bestrijding van criminaliteit onder jeugdigen hetgeen is
neergelegd in de brief aan de Kamer over Jeugdsancties Nieuwe Stijl (TK 2004–2005, 24 587 en 28 741, nr. 12). Over de maatregelen op het gebied van criminaliteit en de integratie van minderheden is de Kamer bij
brief van 26 april 2005 geïnformeerd (TK 2004–2005, 25 726 nr. 21).
Ik onderken het belang van verdere verbetering en versnelling van de asielprocedure, een punt dat in het coalitieakkoord wordt onderschreven.
In de kabinetsreactie op de evaluatie van de Vreemdelingenwet 2000, die op 13 oktober 2006 naar de Kamer is gezonden (TK 2006–2007, 30 846, nr. 1) wordt aangegeven hoe wordt ingezet op een verdere stroomlijning
van de asielprocedure.

Ten aanzien van aspecten als leefbaarheid, veiligheid en voorzieningen in de asielopvang wil ik het volgende opmerken.
Zoals ik ook eerder in mijn reactie heb aangegeven zijn de aanbevelingen gebaseerd op gegevens uit 2004. Inmiddels zijn door het Centraal Orgaan Opvang asielzoekers (COA) verschillende activiteiten ontplooid die
aansluiten op geconstateerde knelpunten en risico’s binnen de opvang.
Zo is door het COA in 2005 een nieuw opvangmodel geïmplementeerd waarin leefbaarheid en beheersbaarheid centraal staan (TK 2003–2004, 29 344, nr. 1). Hierbij valt te denken aan het mede verantwoordelijk stellen van de asielzoeker voor de leefbaarheid en veiligheid in de opvanglocaties en het organiseren van bewonersbijeenkomsten. Tevens worden er trainingen gegeven aan vrouwen en meisjes om hen weerbaarder te maken hetgeen bijdraagt aan de veiligheid in de opvanglocatie, en worden algemene normen en waarden bij zowel de vrouwelijke als de mannelijke
bewoners onder de aandacht gebracht. De zelfredzaamheid van asielzoekers wordt verder vormgegeven door asielzoekers de mogelijkheid te geven om tegen een vergoeding activiteiten uit te voeren.
Leefbaarheid en veiligheid zijn thema’s waarin het COA de komende jaren extra wil investeren zodra daarvoor financiële middelen beschikbaar zijn.
Voorts is in 2006 door het COA gestart met het project bestrijding mensenhandel. Het project heeft als doel om mensenhandel, loverboyproblematiek en prostitutie in en rondom COA-opvanglocaties te bestrijden, alsmede het bestrijden van gelegenheidsstructuren die de mogelijkheid bieden om deze vormen van criminaliteit te ontplooien.
Het project heeft reeds geleid tot een aantal maatregelen op het gebied van de opvang zoals de inrichting en implementatie van een proces van signaleren, registreren en melden, en het verbeteren en bestendigen van
samenwerkingsrelaties tussen het COA en ketenpartners op lokaal niveau.
Ook wordt door het COA al sinds enige tijd gewerkt met een cliëntvolgsysteem. Indien een asielzoeker verhuist naar een andere opvanglocatie dan wordt het dossier overgedragen aan die nieuwe opvanglocatie.
Daarnaast is het COA nauw betrokken bij de verdere ontwikkeling van de BasisVoorziening Vreemdelingen (BVV), het nieuwe registratiesysteem voor de hele vreemdelingenketen. Tenslotte begeleidt het COA afgewezen asielzoekers en biedt het COA ondersteuning bij het oplossen van praktische belemmeringen bij zelfstandige terugkeer.

Integratie
De onderzoekers concluderen dat personen met een verblijfsvergunning asiel relatief vaker worden verdacht van een delict dan de reguliere Nederlandse bevolking. Dit zou duiden op problemen bij de overgang van asielzoeker
in procedure naar toegelaten asielzoeker en de participatie in de Nederlandse samenleving. Veel asielmigranten kunnen hun talenten en expertise amper inzetten. Zij hebben veel tijd doorgebracht in het centrum met niets doen en hebben zodoende veel van hun aantrekkelijkheid voor werkgevers verloren op het moment dat zij de arbeidsmarkt kunnen
betreden. Het is aan te bevelen de mogelijkheden van asielzoekers in procedure om te werken uit te breiden.

Reactie
In de eerste plaats wil ik nogmaals onderstrepen dat het begaan van strafbare feiten onacceptabel is. Het al dan niet in het bezit zijn van een verblijfsvergunning en de mate van participatie in de Nederlandse samenleving doet hier op geen enkele wijze aan af. Voorts wil ik opmerken dat het onderwerp integratie ook voor dit kabinet hoge prioriteit heeft zoals
ook is verwoord in het coalitieakkoord. Zo komt er onder meer een «deltaplan inburgering» voor oud- en nieuwkomers gericht op een grote inhaalslag in de komende vier jaar.
Het beeld dat asielzoekers veel tijd hebben doorgebracht op een centrum met niets doen, wordt door het COA niet herkend. Integendeel, de begeleiding door casemanagers is erop gericht bewoners continu bezig te laten
zijn met de volgende fase in hun leven. Op het gebied van inburgering is die begeleiding erop gericht de asielzoeker zo veel mogelijk voor te bereiden op een volwaardige deelname aan de Nederlandse samenleving.
Het COA streeft ernaar om scholing en het opdoen van werkervaring een vast onderdeel te laten uitmaken van het inburgeringsprogramma, ook in de periode dat statushouders bij het COA verblijven voordat zij een gemeentelijke woning betrekken.
Voorts geldt dat het COA sinds enkele jaren binnen de centrale opvang uitvoering geeft aan het project Inburgeren in de opvang waarin personen met een verblijfsstatus asiel in een opvangcentrum een programma van
13 weken krijgen aangeboden, bestaande uit lessen Nederlandse taal en Kennis van de Nederlandse Samenleving. De cursusresultaten worden met het overdrachtsdossier overgedragen aan de gemeente waar de vergunninghouder zal worden gehuisvest. Inburgeren in de opvang van personen met een verblijfsvergunning asiel heeft een wettelijke basis
gekregen in de Wet inburgering die per 1 januari 2007 in werking is getreden.

De Wet inburgering voorziet verder in een gemeentelijke inburgeringsvoorziening aan personen met een verblijfsstatus. Gemeenten moeten alle nieuwe asielzoekers binnen 14 weken na huisvesting in hun gemeenten
een inburgeringsvoorziening aanbieden, die leidt tot een beheersing van de Nederlandse taal op (minimaal) niveau A2 en tot een vergroting van de Kennis van de Nederlandse samenleving. De voorziening omvat ook het afleggen van het inburgeringsexamen. Met deze inburgeringsvoorziening kunnen asielzoekers zich beter voorbereiden op het actief meedoen aan onze Nederlandse samenleving en hun kansen op werk vergroten. Overigens blijft ook in dit kader van belang dat een asielprocedure niet onnodig lang duurt. Wat ik op dit gebied zal ondernemen heb ik hiervoor reeds
toegelicht.

Terugkeer en uitzetting
De betrokkenheid bij criminaliteit van asielmigranten neemt toe als men geen verblijfsrecht heeft. Dit is een argument ten faveure van een effectief terugkeerbeleid. Het ontbreekt nu aan inzicht in de omvangrijke groep asielmigranten die «administratief» zijn «verwijderd» en waarvan onduidelijk is of zij het land hebben verlaten.

Reactie
In het rapport wordt geconstateerd dat terugkeer soms moeilijk te realiseren is door een reeks van factoren die buiten de verantwoordelijkheid liggen van de uitgeprocedeerde asielzoeker maar te maken te hebben met
factoren in het land van herkomst of met instanties die niet mee willen werken aan terugkeer.
De medewerking van de vreemdeling is van essentieel belang voor het welslagen van het daadwerkelijk vertrek. De medewerking van de autoriteiten van het land van herkomst is hierbij uiteraard ook van invloed, maar
de praktijk wijst uit dat indien de vreemdeling volledig meewerkt aan het terugkeerproces, er in de regel geen belemmeringen worden opgeworpen door de autoriteiten van het land van herkomst.
In 2005 heeft het kabinet aangekondigd dat er een aparte terugkeerorganisatie zal worden opgezet (TK 2005–2006, 30 240, nr. 4). Dit heeft geleid tot de oprichting van de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) die sinds januari 2007 van start is gegaan. De DT&V heeft als hoofddoelstelling het bevorderen van het daadwerkelijke vertrek van door politie of
Koninklijke Marechaussee aangebrachte illegale vreemdelingen en van alle asielzoekers die het land dienen te verlaten. Bij de uitvoering daarvan heeft de DT&V de regie. Daarbij staat het stimuleren van zelfstandig vertrek voorop en indien dat niet lukt, begeleidt de DT&V het proces van het gedwongen vertrek van de vreemdeling. In de strategie van de DT&V staan een persoonsgerichte aanpak en het op professionele wijze uitvoering geven aan eenduidige werkprocessen centraal.
Daarnaast richt de DT&V zich ook op het beïnvloeden en wegnemen van andere factoren die de terugkeer van een vreemdeling kunnen bemoeilijken.
Hierbij kan gedacht worden aan het faciliteren van vreemdelingen bij presentaties voor diplomatieke vertegenwoordigingen van herkomstlanden.
Naar aanleiding van de toezegging van de Minister van Justitie om in zijn schriftelijke reactie in te gaan op moeilijk uitzetbare vreemdelingen kan ik u als volgt melden. Ik ben voornemens om sterk in te zetten op het intensiveren
van de dialoog met herkomstlanden met als doel het bewerkstelligen van een efficiënter terugkeerproces ook voor wat betreft moeilijk uitzetbare vreemdelingen. Beoogd wordt om met belangrijke herkomstlanden partnerschapsovereenkomsten te sluiten waarin onder meer afspraken over terugkeer worden opgenomen.
Tevens geldt dat, conform het huidige beleid, een vreemdeling die ter fine van uitzetting in vreemdelingenbewaring is geplaatst, zijn bewaring langer dan de doorgaans gehanteerde termijn van zes maanden kan
duren, indien er sprake is van ongewenstverklaring of zware criminele antecedenten. De mogelijkheid bestaat om vreemdelingen die niet rechtmatig in Nederland verblijven op grond van artikel 67 van de Vreemdelingenwet
2000 ongewenst te verklaren wanneer zij een gevaar vormen voor de openbare orde of nationale veiligheid. Een vreemdeling die in Nederland verblijft terwijl hij tot ongewenst vreemdeling is verklaard, kan een
gevangenisstraf van ten hoogste zes maanden worden opgelegd (artikel 197 WvSr.).
In 2004 zijn maatregelen genomen ter bestrijding van onder meer aan illegaal verblijf gerelateerde overlast en criminaliteit (TK 2003–2004, 29 537, nr. 2). Het betreft hier onder meer specifieke maatregelen voor de
aanpak van overlast en overlastveroorzakers. Uitgangspunt voor het nemen van deze maatregelen is de omstandigheid dat illegalen zorgen voor overlast in de vorm van bovenmatige betrokkenheid bij crimineel gedrag, met name in de vorm van overlevingscriminaliteit. De betrokkenheid van illegalen bij overlevingscriminaliteit en het feit dat hun maatschappelijke positie hen ontvankelijk maakt voor uitbuiting, bracht het kabinet ertoe maatregelen te treffen om profiteurs harder aan te pakken.
Het gaat hier om de aanpak van malafide verhuurders, mensenhandelaren en werkgevers die illegalen te werk stellen. Hiertoe is extra capaciteit vrijgemaakt en de samenwerking tussen ketenpartners is verbeterd en geïntensiveerd. Tevens is een landelijk dekkend netwerk van interventieteams opgezet en heeft de Arbeidsinspectie het aantal controles uitgebreid.
Op 22 november 2005 en 22 februari 2006 is uw Kamer over de voortgang van de uitvoering van de verschillende maatregelen geïnformeerd (TK 2005–2006, 29 537, nr. 28 en 2005–2006, 29 537, nr. 29). Of de
strijd tegen illegaliteit succesvol is laat zich lastig meten. Zo is in 2006 door het WODC een onderzoek uitgevoerd naar de omvang van de illegalenpopulatie in Nederland. Op basis van de resultaten van dat onderzoek lijkt het aantal illegalen te zijn gedaald wat ook voor de hand ligt in verband de uitbreiding van de EU in 2004.
Bij brief van 2 november 2006 is de Kamer geïnformeerd over de resultaten
van dat onderzoek (TK 2006–2007, 29 344 en 19 637, nr. 60).
Het kabinet zal de in gang gezette maatregelen uit de illegalennota onverkort doorzetten.
Voorts is met het oog op het bestrijden van criminaliteit onder vreemdelingen het protocol voor de informatie-uitwisseling tussen de strafrechten de vreemdelingenketen herzien. De doelstellingen van het protocol
«Vreemdelingen in de Strafrechtketen» (VRIS) zijn dat vreemdelingrechtelijke consequenties worden verbonden aan het plegen van strafbare feiten en dat de strafrechtketen bekend is met de verblijfsrechtelijke status
van de vreemdeling. Dit betekent dat criminele (illegale) vreemdelingen na ommekomst van hun straf uit Nederland dienen te worden verwijderd, bij voorkeur rechtstreeks vanuit strafrechtelijke detentie en, indien van
toepassing, met een ongewenstverklaring. Uw Kamer is over de herziening van het VRIS-protocol geïnformeerd bij brief van 9 september 2005 (TK 2004–2005, 29 800 VI, nr. 169).
Op het gebied van de bestrijding van documentfraude zijn in 2003 en 2004 de nodige maatregelen in gang gezet onder meer in de sfeer van preventie en kwaliteitsverbetering van het verificatieproces en de informatiehuishouding. Ik verwijs hiervoor naar de kabinetsreactie op het rapport van «Identiteitsfraude en (reis) documenten» van de KMar
(TK 2003–2004, 29 200, VI, nr. 166) en de antwoorden op het schriftelijk overleg over hetzelfde rapport (TK II, 2004–2005, 29 800, VI, nr. 115).

4. Tot slot
Gezien de beperkingen van het onderzoek geeft het rapport slechts een indicatie van de mate van betrokkenheid van asielzoekers bij criminele activiteiten. Het rapport geeft inzicht in de aard van de criminele activiteiten waar asielzoekers van worden verdacht en de samenhang met een aantal persoonlijke en sociale factoren. Vanwege het ontbreken van gege-vens over veroordelingen kan op basis van dit rapport geen uitspraak worden gedaan over de daadwerkelijke mate van betrokkenheid van asielzoekers bij criminele activiteiten.
Het resultaat van dit onderzoek laat uiteraard onverlet dat het terugdringen van criminaliteit, ook onder vreemdelingen, een hoge prioriteit heeft voor dit kabinet. In dit kader is, zoals u weet, een groot aantal maatregelen aangekondigd in het coalitieakkoord, met als doel criminaliteit te bestrijden zowel vanuit de preventieve als de repressieve invalshoek.

De staatssecretaris van Justitie,
N. Albayrak